ستیز اقتصاد زراعی رعیتی- معیشتی و اقتصاد زراعی تجاری ستیز دولت و دهقان برای تجارت و معیشت ۱۳۲۰- ۱۳۰۴ش

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، دوره: 10، شماره: 19
  • کد COI اختصاصی: JR_TUHIS-10-19_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 136
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سهراب یزدانی

هیات علمی/ دانشگاه خوارزمی تهران

سید اسماعیل چنگیزی اردهالی

هیئت علمی دانشگاه خوارزمی

فواد پورآرین

هیئت علمی دانشگاه خوارزمی

بهمن شعبان زاده لمر

دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی

چکیده

موضوع این نوشتار ستیز اقتصاد زراعی رعیتی- معیشتی و اقتصاد زراعی تجاری در بازه­ی زمانی ۱۳۲۰-۱۳۰۴ است. تداوم نظام زمینداری و جان سختی مناسبات آن در ایران و نیز ایستائی جامعه­ی دهقانی همزمان یا پس از شکل گیری دولت مدرن، مسئله­ی قابل تاملی است. انتظار می رفت با نفوذ سرمایه و رواج اقتصاد تجاری، تغییراتی در این امر رخ دهد. اما نه تنها دولت، تاجر- مالکان و مالکان بلکه دهقانان نیز علاقه­ای به تغییر این شیوه­ی تولید و مناسبات آن نشان ندادند. برای تبیین این مسئله، این سوال قابل طرح است که: «چرا در دوره­ی رضاشاه، زارع ایرانی در برابر تلاش­های دولت برای رواج اقتصاد زراعی تجاری مقاومت کرد و به ستیز پرداخت؟» یافته­های پژوهش نشان می­دهد که دهقان ایرانی برای معیشت کشت می­کرد. هدفش بیشینه­سازی درآمد نبود، بلکه بخت خانواده برای زنده ماندن و موجودیت بود. شرایط نامساعد آب و هوا، آفت­های زراعی، نا­آشنایی با مناسبات بازار و سیاست بین­الملل مایه­ی نگرانی و بی اعتمادی مالک و زارع به زراعت تجاری و پافشاری آنان بر زراعت معیشتی بود. بنابراین با نفوذ سرمایه و رواج اقتصاد زراعی سرمایه­دارانه، در مناسبات زمینداری و وضعیت اجتماعی زارعان تغییری به وجود نیامد و قواعدی که برای سالیان دراز نظام کشاورزی ایران را ثابت نگه ­داشته بود، بر هم نخورد. عوامل تولید از نظام اجتماعی سنتی آزاد نگردید. بلکه سبب همراهی و همگامی زارع با مالک و تحکیم نظام ارباب - رعیتی گردید.

کلیدواژه ها

دهقان, اقتصاد زراعی رعیتی, اقتصاد زراعی تجاری, رضاشاه, محصولات نقدینه آفرین, تجارت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.