مبانی الهیاتی تاریخ ‎نگاری انقلاب اسلامی ایران

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، دوره: 13، شماره: 31
  • کد COI اختصاصی: JR_TUHIS-13-31_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 283
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مینا آونج

دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی پژوهشکده امام خمینی(ره)

حسن حضرتی

دانشیار دانشگاه تهران

حمید بصیرت منش

استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

پس از گذشت چهار دهه از رخداد انقلاب اسلامی، مجموعه آثار گونه‎گونی درباره تاریخ این رویداد بزرگ نوشته شده است. این آثار نتیجه تلاش‎های محققان و تاریخ‎ورزان و نهادها و مراکز علمی و دانشگاهی رسمی و غیر‎رسمی داخل و خارج از کشور است که درنهایت منجر به شکل‎گیری مجموعه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی ایران شده است. مورخان برحسب نظام دانایی خود، تاریخ انقلاب را روایت می‎کنند؛ بنابراین تلقی‎های‎ متفاوتی از انقلاب و آرمان‎های آن دارند. این امر منجر به خلق آثار متنوعی در این حوزه شده و درنهایت به رشد کمی و کیفی تاریخ‎نگاری انقلاب کمک کرده است. مکاتب فکری و اندیشه‎ای غرب، سنت‎های ایرانی و اسلامی و زیست جهان مورخان، هرکدام به نحوی در پیدایش و تداوم آن چه ما به عنوان تاریخ‎نگاری انقلاب اسلامی می‎شناسیم، تاثیرگذارند. بررسی این موضوع از همه جوانب در قالب یک مقاله میسر نیست؛ بنابراین نویسندگان مقاله کوشیده‎اند بر یک مولفه بسیار تاثیرگذار در این زمینه تمرکز کنند و آن نسبت تاریخ‎نگاری انقلاب اسلامی با باورهای الهیاتی است. این موضوع در اصل مسئله بنیادین نوشتار حاضر است. بدین منظور به بررسی نمونه‎هایی از آثار تاریخ‎نگارانه در باب انقلاب اسلامی در مقطع زمانی ۱۳۴۰ تا به امروز پرداخته‎ایم. با بررسی انتقادی این آثار می‎توان دریافت که تاریخ نگاری انقلاب به ویژه تاریخ‎نگاری طیف‎های مذهبی که بعدها به تاریخ‎نگاری رسمی انقلاب اسلامی تبدیل شد، بیش از هر عامل دیگر در ربط وثیق با اندیشه های الهیاتی دین اسلام و به ویژه آموزه های مذهب تشیع شکل گرفته است. ازاین رو، رویکرد بسیاری از مورخان رسمی انقلاب و قرائتی که از تاریخ انقلاب و تحولات آن ارائه می‎دهند، خمیرمایه الهیاتی و کلام محور دارد. پیوند الهیات و تاریخ، شاکله اصلی تاریخ‎نگاری رسمی انقلاب را شکل می‎دهد.

کلیدواژه ها

تاریخ‎ نگاری انقلاب اسلامی, الهیات تاریخی, تاریخ الهیاتی, ایدئولوژی تشیع, بن‎مایه‎ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.