بررسی خصوصیات هیدروشیمیایی آب زیرزمینی و روند تکامل شوری آن در دشت سمنان

 دشت سمنان واقع در دامنه جنوبی رشته کوه های البرز و در شمال کویر مرکزی،دارای اقلیم خشک و نیمه خشک می باشد. در این تحقیق جهت دستیابی به خصوصیات هیدروشیمیایی آب زیرزمینی در دشت سمنان از نتایج آنالیزهای یون های اصلی در ۳۵ حلقه چاه و قنات و مقادیر ایزوتوپ های اکسیژن ۱۸ و دوتریم در ۵ حلقه چاه و یک نمونه آب رودخانه استفاده شده است. از تحلیل خوشه ایسلسله مراتبی (HCA) جهت تفکیک نمونه های آب و تقسیم بندی آن ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که می توان نمونه ها را در سه گروه اصلی شامل (۱) آب هایی با بیشترین مقدار بی کربنات و کمترین مقدار جامد محلول، (۲) آب های با بیشترین مقدار سولفات، و (۳) آب های کلروره با حداکثر شوری تقسیم بندی نمود.بررسی موقعیت مکانی نمونه ها نشان می دهد که نمونه های متعلق به هر گروه در محدوده ای مشخص واقع شده اند که نشان دهنده فرایندهای اثرگذار مشابه بر کیفیت آب در هر گروه می باشند. محاسبه اندیس اشباع کانی ها با استفاده از نرم افزارPHREEQC نشان داد که نمونه ها نسبت به کانی های کربناته فوق اشباع و نسبت به ژیپس و انیدریت تحت اشباع و نزدیک به اشباع و نسبت به نمک طعام تحت اشباع می باشند. با توجه به نتایج بهدست آمده ازآنالیزهای ایزوتوپی، بررسی ضریب همبستگی و نسبت های یونی، محاسبه شاخص کلروالکالن و ترسیم نمودار گیبس ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی در دشت سمنان به وسیله نفوذ آب شور رودخانه آبگرم، انحلال نمک ها، زمان ماندگاری، هوازدگی سیلیکات ها، تبادل کاتیونی، تبخیر و آب برگشت کشاورزی کنترل می شود. 

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، آنالیز ایزوتوپی ، تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی ، تکامل هیدروشیمیایی ، دشت سمنان ، شاخص اشباع