تجربه بودجه ریزی مشارکتی در برزیل و امکان سنجی آن در ایران

مقدمه : بودجه ریزی از وظایف مدیران و بودجه ، ابزاری برای کنترل، ایجاد انگیزه و ارزیابی عملکرد است . مطالعات زیادی نشان می دهند که بودجه ریزی مشارکتی موجبات بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف سازمانی می شود. برزیل و به خصوص شهر پورتو آلگره در این زمینه پیشگام بوده و این شیوه بودجه ریزی را به خوبی آزمون و خطا کرده است .اهداف: این مطالعه با هدف مرور مطالعات انجام شده در زمینه بودجه ریزی مشارکتی و تجربه اجرای آن در برزیل و ارائه مدل و الگوهای یافت شده برای امکان سنجی اجرا در ایران انجام شده است .روش: این مطالعه با بررسی سایت های معتبر علمی ISC, google scholar, Emerald, Civilica , Magiran , IranMedex و SID با استفاده از کلید واژه های : Participatory , Porto Alegre , Participatory Budgeting , Participatory Budgeting in Brazil , Participatory Budgets Brazilian Participatory Budgeting , Participation in Porto Alegre , Democracy انجام گردید. پس از بررسی مقالات مرتبط تعداد ۱۸ مقاله انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها: مطالعه موردی بانک جهانی در مورد تجربه پورتو آلگره بیانگر تاثیر مستقیم مشارکت مردم در بودجه ریزی بر میزان توسعه و پیشرفت پایدار و برابر را نشان می دهد ، به طوری که مثلا پوشش آب و فاضلاب و اتصالات از %۷۵ در سال ۱۹۸۸ به %۹۸ در سال ۱۹۹۷ افزایش یافته ، تعداد مدارس با ثبت نام دو برابر ، چهار برابر و بودجه بهداشت و آموزش از %۱۳ تا ۴۰% افزایش یافته است . ماهیت فراگیر طبیعی تصمیم سازی می تواند به طور منطقی از افزایش مشارکت شهروندان از صرف ۱۰۰۰ نفر در سال ۱۹۹۰ به حدود ۴۰۰۰۰ نفر در پایان هزاره در نظر گرفته شود. مشارکت شامل نمایندگان قابل توجهی از گروه های کم درآمد جامعه می باشد. فعالان و نقش آفرینان عرصه بودجه ریزی مشارکتی از ابتدا تا انتهای آن به چهار گروه : حکومت های محلی ، شهروندان، سازمان های جامعه مدنی و فعالان عرصه اقتصادی تقسیم می شوند که هر کدام از آن ها انگیزه های متفاوتی از مشارکت در امر بودجه ریزی دارند. عوامل اثرگذار بر بودجه ریزی مشارکتی که عبارتند از استقلال مالی ، فرهنگ سیاسی حاکم ، خصوصیات شهر (همچون اندازه، تنوع قومیتی و رفاه) و ویژگی های شهرداری که در هر نظام بودجه ریزی که متوجه مشارکت مردم می باشد ، جدی و اثرگذار تلقی می شود.نتیجه گیری : مسئولان مدیریت شهری و شهرداری ها به طور قطع با بودجه ریزی مشارکتی مخالف نیستند البته همه مسئولان مشارکت مردم در این سطوح را بر نمی تابند اما نکته اصلی این است که باید زیرساخت قانونی و فرآیند لازم برای مشارکت در بودجه ریزی توسط قانون گذاران و مسئولان عالی طراحی و آماده باشد تا شاهد نظم و اجرای درست این مسئله بود. لزوم بازنگری در قانون شهرداری ها ، آیین نامه شهرداری ها و همچنین بحث اساسنامه شورایاری های محلات از مسائل جدی در بسترسازی برای بودجه ریزی مشارکتی است . . اگر ما در ایران به دنبال تقویت مشارکت واقعی مردم در امور شهری باشیم باید در سطوح محلی فرصتی برای مشورت همه جانبه به گونه ای محقق شود که نظرها و دیدگاه های شهروندان در اجرای طرح و برنامه ها نه تنها شنیده، بلکه به کار گرفته شود.

کلیدواژه ها:

بودجه ریزی مشارکتی ، بودجه مشارکتی ، برزیل ، پورتو آلگره ، دموکراسی مشارکتی