شهربانو سمامی - گروه مدیریت فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

در عصر مدرن فرآیند صنعتی شدن و حمل و نقل موتوری، تغییرات شدیدی را درشیوه زندگی شهری و فضاهای کالبدی شهر بوجود آورده است. در راستای چنین فرآیندی، مراکز و هسته های شهری که درگذشته به عنوان قلب تپنده شهر و محل اصلی ارتباطات مردمی ایفای نقش می کردند اهمیت سابق خود را از دست دادند و به فضاهایی با کاربری غالب فعالیت و محلی برای اسکان خانوارهای کم درآمد و افراد بی خانمان شهری تبدیل شدند و مشکلات زیادی را در قلمرو اینگونه فضاهای شهری ایجاد نمودند توسعه زیرساخت های شهری طی دو دهه گذشته در ایران، موجب برخورداری اکثریت جمعیت ساکن این محله ها از آب آشامیدنی، برق و لوله کشی گاز شده است. اما به رغم تامین این زیرساخت ها، سکونتگاه های غیررسمی فاقد حداقل مراکز و فضاهای خدماتی، آموزشی، درمانی، انتظامی، فضای سبز و فرهنگی است. اراضی پیرامون این محله ها نیز که با سکونت و زندگی خانوار های کم درآمد و شهری شدن محیط، افزایش قیمت می یابد در نتیجه رشد سوداگری زمین، دچار تفکیک و دادوستد های بی برنامه شده و چشم انداز توسعه مسکونی فاقد فضاهای خدماتی و معابر مناسب در آنها دیده می شود. در این میان بافت های فرسوده شهری جزو مهمی از ساختار شهرهای کهن راتشکیل می دهند. باتوجه به اهمیت مبحث بافت های فرسوده در حیطه طراحی شهری و توجه به این که بخش اعظمی از بافت کهن شهرهای معاصر ایرانی شامل چنین بافتی است توجه پیشی محققان حوزه های طراحی شهری به این مبحث جلوه گر می شود. هدف این پژوهش پایش و ساماندهی سازه های بی هویت شهری با مطالعه اسنادی و کتابخانه ای می باشد. در نتیجه از تبعات ویرانگر این محله ها در شهرها، بروز مفاسد اجتماعی است به طوری که افزایش دزدی، سرقت، فساد اخلاقی و فحشا، مواد مخدر، قتل، غارت و تکدی گری نمونه های بارز و آشکاری از پیامدهای مهاجرت می باشد که به صورت غیررسمی با سطح نازل زندگی در حومه شهر تبلور یافته است. مساله امنیت و جرائم هم در این موضوع جای می گیرد.

واژگان کلیدی: پایش شهری، ساماندهی سازه ها، سازه بی هویت