محمدحسن صادقی مقدم
هادی شعبانی کندسری

در این مقاله، فروش سر درختی در فقه امامیه و حقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی صحت یا بطلان پیش­فروش میوه­­ها بود و با این پرسش­ها مواجه بودیم که آیا فروش میوه، قبل از ظهور و همچنین، بعد از ظهور و قبل از بدو صلاح صحیح است یا خیر و نیز تملیک مال غیر موجود، چگونه توجیه می­شود؟ به علاوه، غرری که موجب بطلان قرارداد می­شود، به چه معناست؟ نتیجه ی حاصله این بود که پیش­فروش میوه­ها قبل از ظهور صحیح است و از این رو، فروش آن بعد از ظهور و قبل از بدو صلاح نیز به طریق اولی صحیح خواهد بود. منتها، برای خروج فروش میوه از شمول قاعده ی نفی غرر، لازم است ظن ایجاد مورد معامله در آینده و احتمال دستیابی به آن، به قدری زیاد باشد که از حالت بخت و احتمال خارج شود و حالت هلاکت و ریسک شدید نداشته باشد و احتمال برخورد آفت در آینده ناگهانی و غیر منتظر باشد، تا از غرر خارج شود. همچنین، پیش­فروش میوه ی آینده، بدین دلیل که انتقال مالکیت در زمانی صورت می­گیرد که مبیع ایجاد شده است، با تعلق تملیک به معدوم مواجه نمی­شود. کلیدواژه ها: سردرختی (میوه)، پیش­فروش، مال آینده، تملیک معدوم، ظهور، بدو صلاح، غرر.