عطا الله ندیری - گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران
زهرا آذری اسکویی - گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران
محمدرضا حسین زاده - گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران
رضا فدای دیزناب - گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
سیاوش حاتم زاده - گروه شیمی کاربردی، دانشکده شیمی، دانشگاه تبریز، مدیرعامل معدن مس مزرعه اهر، اهر، ایران

پژوهش حاضر به منظور بررسی منشا احتمالی آلودگی حاصل از عناصر کمیاب و تعیین ویژگی های هیدروشیمیایی منابع آب موجود در محدوده معدن مس مزرعه اهر انجام شد. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش در منطقه موردمطالعه، اقدام به نمونه برداری ماهانه از منابع آب منطقه گردید. پارامترهای اندازه گیری شده شامل pH، هدایت الکتریکی، عناصر اصلی، فرعی و کمیاب بود. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی عناصر، غلظت بیش ازحد مجاز شرب عناصر کادمیم، سرب و کبالت را نشان داد و همچنین نمودارهای پایپر و استیف وجود دو تیپ بیکربناته و سولفاته آب منطقه را نشان داد که مطابق با سازندها و شرایط زمین شناسی منطقه بود. یافته های حاصل از آنالیزهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی نیز ۴ گروه عاملی را در کیفیت منابع آب منطقه معدن مس مزرعه اهر موثر نشان دادند. عامل دوم و سوم زمین زاد و عامل اول و چهارم متاثر از هر دو عامل زمین زاد و انسان زاد است. به طور کل اکثریت عناصر کمیاب موجود در منابع آبی متاثر از سازندها و اندرکنش آب-سنگ است. برای دسته بندی داده های هیدروشیمیایی از روش خوشه بندی مرتبه ای استفاده شد. میزان EC⸲ سولفات و کلسیم در خوشه اول بسیار بیشتر از خوشه دوم بود که نشان از انحلال کانی های سولفیدی منطقه است.

آلودگی منابع آب, فلزات کمیاب, معدن مس مزرعه, آمار چندمتغیره