شیوه نامه ارائه شاخصی کمی برای تبیین پیچیدگی روابط میان پیکره های انسانی و عرصه معماری در نگاره های شاهنامه شاه طهماسبی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دو فصلنامه هنرهای صناعی اسلامی، دوره: 6، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JIC-6-1_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 337
نویسندگان
Graphic Design Department, Visual Art Faculty, Tehran University of Art, Tehran, Iran
MA in Illustration, raphic Design Department, Visual Art Faculty, Tehran University of Art, Tehran, Iran
چکیده
نسخه شکوهمند شاهنامه شاه طهماسبی در مکتب تبریز دوم صفوی (۹۰۷ تا ۹۳۸ ق) کتابت و مصورسازی شده است. بنا بر تحقیقات نگارندگان از میان ۲۵۸ نگاره موجود در آن، ۷۴ نگاره شامل تصویر بناهایی هستند که با درجات متفاوتی از جزئیات، عرصه زیست و تعامل انواع گوناگونی از پیکره ها را به تصویر می کشند. هدف این پژوهش ارائه روشی برای کمی کردن مقدار پیچیدگی روابط میان پیکره های انسانی و عرصه معماری به لحاظ فرمی در این نسخه بوده است؛ به این منظور پس از وضوح بخشیدن به مفهوم «پیچیدگی»، عوامل موثر بر آن شامل تعداد و تنوع پیکره ها از منظر جنسیت و سن، تعداد اجزاء و مساحت عرصه معماری و ارتباط و تعامل آنها با پیکره ها در نظر گرفته شدند و تابع مبین شاخص «پیچیدگی» بر اساس آنها ارائه شد. محاسبه مقدار شاخص در نگاره های این نسخه نشان می دهد که نگاره «کابوس ضحاک» دارای بیشترین مقدار پیچیدگی معادل ۳۹۲، نگاره «خان هفتم اسفندیار» دارای کمترین مقدار پیچیدگی معادل ۶۶، و شاخص پیچیدگی ۷۴ درصد از نگاره های این نسخه مقداری بین ۱۲۴ تا ۲۶۶ است. به دنبال رویکردهایی که تا کنون در جهت شناخت هنر نگارگری وجود داشته است، این شیوه نامه راهکاری نوین برای بررسی نگاره ها از جنبه های فرمی و ساختاری را پیش می نهد. با ارائه چنین شاخص هایی می توان نسبت به ارزیابی و دسته بندی نگاره ها از جنبه های گوناگون اقدام نمود، راه حلی مناسب برای انتخاب، مطالعه، و همچنین قیاس آنها با نگاره هایی از دیگر نسخه ها در اختیار داشت و به شناخت بهتری از این میراث گران بها دست یافت. این پژوهش از منظر ماهیت داده ها از نوع کمی و به لحاظ هدف، کاربردی است و گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای صورت پذیرفته است.کلیدواژه ها
Safavid Art, Persian Painting, Second Tabriz School, Shāhnāmeh of Shāh Tahmāsebi, human figure, architectural image, هنر صفوی , نگارگری , مکتب تبریز دوم , شاهنامه شاه طهماسبی , تصویر پیکر انسان, تصویر معماریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.