ناتعین گرایی و فاعلیت الهی از منظر دیوید بارتالامیو

تحولات علمی معاصر، تصور ساده­ی ماشین­وار از جهانی با قوانین ثابت نیوتنی را آرام آرام با تصوری پیچیده­­تر، یعنی باور به وجود نوعی عدم تعین تحویل­ناپذیر جایگزین کرده است. اگر باور به جهانی متعین، نفی محدودیت از خداوند در تعامل با مخلوقات را نیازمند تبیین نموده بود؛ اکنون مساله از سوی مقابل رخ نموده و تلاش فیلسوفان دین و متکلمان بایستی معطوف به بیان نحوه­ی فاعلیت و هدفمند عمل کردن خداوند در جهانی شود که علوم تجربی، ضرورت و سنخیت علی را در آن، به ظاهر، به چالش کشیده اند. این نوشتار به معرفی و ارزیابی رویکرد دیوید بارتالامیو، به عنوان فیلسوفی ناتعین گرا، در این موضوع پرداخته و کوشیده است تا به فرض صحت دیدگاه ناتعین گرایانه در علم، از هدفمندی آفرینش و حاکمیت خداوند بر مخلوقات از طریق نفی امکان بی نظمی­های ذاتی و نشان دادن تاثیر عللی غیرمادی دفاع کند.

کلیدواژه ها:

۱. تعین گرایی ، ۲. ناتعین گرایی ، ۳. فاعلیت الهی ، ۴. نظریه کوانتوم ، ۵. ضرورت علی