ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ × محیط عملکرد دانه ژنوتیپ های پیشرفته عدس دیم با روش چند متغیره GGE biplot
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: مجله تولید گیاهان زراعی، دوره: 15، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_EJCP-15-2_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 291
نویسندگان
استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش
استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
مربی پژوهشی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش
چکیده
سابقه و هدف. با توجه به کمبودهای موجود در زمینه رقم های عدس سازگار به مناطق دیم معتدله و نیمه گرم کشور، شناسایی ژنوتیپ های واجد پتانسیل جهت معرفی به عنوان رقم، بسیار مهم میباشد و در واقع میتواند بخشی از محدودیت ها در زمینه عملکرد عدس در این مناطق را برطرف نماید. این ژنوتیپ ها افزون بر عملکرد بالا باید واجد پایداری عملکرد در مناطق گوناگون و به عبارتی سازگاری عمومی باشند. در این راستا در پژوهش حاضر، در ادامه برنامه های به نژادی عدس در اقلیم معتدل و نیمه گرم، ژنوتیپهای عدس پیشرفته برگزیده از آزمایش های سال های گذشته، در قالب آزمایش های چندمحیطی، جهت شناسایی برترین ژنوتیپ(ها) با سازگاری عمومی قابل قبول و عملکرد بالا، با روش چند متغبیره GGE بایپلات مورد ارزیابی قرار گرفتند.مواد و روشها. به منظور بررسی پایداری عملکرد ژنوتیپ های پیشرفته عدس، پژوهش حاضر با ۱۴ ژنوتیپ برگزیده برنامه بهنژادی سال های گذشته به همراه دو رقم گچساران و سپهر به عنوان شاهد طی دو سال (از سال ۹۷) و در چهارمنطقه گچساران، خرم آباد، ایلام و مغان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام پذیرفت. یافته ها. تجزیه به مولفه ها در مدل GGE بایپلات نشان داد که ۱/۴۷ % تنوع، توسط دو مولفه نخست، توجیه می شود. نمودار موزاییکی آشکار ساخت که سهم تنوع ناشی از برهم کنش ژنوتیپ × محیط، به طور قابل توجهی بالاتر از تنوع ناشی از ژنوتیپ به تنهایی است. با استفاده از مدل GGE بایپلات و در نظر گرفتن دو ویژگی توان تمایز و نمایندگی، محیط های ۱و۲ مربوط به منطقه گچساران به عنوان محیط مطلوب جهت تفکیک ژنوتیپ ها ، شناسایی شدند. بایپلات روابط میان محیطها، آشکار ساخت که همبستگی هیچ یک از مناطق خرم اباد، گچساران، مغان و ایلام به نحوی نبود که بتوان گفت که برخی از مناطق یادشده میتوانند از یکدیگر نمایندگی کنند و به نحوی امکان کاهش مکانهای اجرای آزمایش در اینده وجود داشته باشد. ژنوتیپ ۱۱ از نظر عملکرد، نزدیکترین فاصله را با ژنوتیپ ایده آل داشت. این ژنوتیپ در محور عملکرد ، واجد بالاترین عملکرد بود و از نظر پایداری نیز در وضعیتی متوسط قرار داشت. ژنوتیپ ۹، از نظر عملکرد در رتبه دوم قرار داشت ولی پایداری عملکرد بهتری از ژنوتیپ ۱۱ و سایر ژنوتیپ ها داشت و در واقع از نظر پایداری نزدیکترین ژنوتیپ به ژنوتیپ ایده آل بود. ژنوتیپ های ۱۰ و ۱ نیز در رتبه های بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری. با در نظر گرفتن هر دو فاکتور عملکرد و پایداری عملکرد در محیط های گوناگون، ژنوتیپ های ۹، ۱۱، ۱۰ و ۱ ، ژنوتیپ-های مطلوب می باشند. این ژنوتیپ ها از هر دو رقم شاهد (ژنوتیپ های ۱۵ و ۱۶) به طور قابل توجهی هم از نظر عملکرد و هم پایداری عملکرد، برتر بودند.کلیدواژه ها
اقلیم معتدل, اقلیم نیمه گرم, پایداری عملکرد, ژنوتیپ ایده آل, مولفه های اصلیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.