بررسی و تحلیل اندیشه های کلامی عطار نیشابوری (با نگاهی به مثنویهایش)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره: 27، شماره: 95
- کد COI اختصاصی: JR_LTR-27-95_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 165
نویسندگان
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
چکیده
نفوذ علم کلام و اندیشههای کلامی در ادب فارسی مسئله ای انکارناپذیر است به گونه ای که می توان غالب موضوعات کلامی را در آثار عرفانی مشاهده کرد. در این پژوهش به دیدگاه های کلامی عطار در مثنوی هایش پرداخته شده است. ازجمله مباحث مطرح شده در این پژوهش می توان به توحید و اعتقاد به جبر رفتاری، باور به نارسایی عقل در فهم معارف، اعتقاد به حسن و قبح نقلی، تنزیه مطلق و توفیق الهی و معاد که از مهم ترین مفاهیم کلامی عطار در مثنویهایش است اشاره کرد؛ اما آنچه قابل توجه است اینکه عطار به طور مطلق همه اندیشه های کلامی فرق را نمی پذیرد؛ به عبارت دیگر دیدگاههای عطار تلفیقی از دیدگاه عرفانی و نظریات کلامی است؛ مثلا در زمینه توحید، عطار اعتقاد به خدایی محبوب، لطیف و معشوق دارد درحالی که اشاعره بیشتر خداوند را جبار و قهار می دانند که هرچه انجام دهد عدالت محض است. به طورکلی می توان گفت که اگرچه عطار در بسیاری موارد دیدگاهی نزدیک به دیدگاه اشاعره دارد اما در مواردی هم می توان اندیشه هایی متفاوت با اندیشه های اشاعره را در آثارش مشاهده کرد.کلیدواژه ها
عطار نیشابوری, کلام, اشاعره, جبر, حسن و قبح نقلی, نارسائی عقلاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.