صابر امامی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هنر

در این مقاله با تعریف مکتب سمبولیسم، سمبولیسم فرارونده که در آن تصاویر عینی، نمادهایی از اندیشه ها و احساس های آرمانی و جهان شناختی است و دنیای معنا و ماده را به هم می پیوندد، کاویده شده است. آن گاه مفاهیم استقلال متن، توجه به مخاطب و خودارجاعی که از ویژگی های اساسی مکتب سمبولیسم است، در قرآن و مکتب سمبولیسم بیان می شود. نویسنده با پژوهش و بازخوانی مفهوم تولد دوباره، به عنوان پایان مرحله ای از حیات و آغاز مرحله ای دیگر (به تعبیری مردن در انتهای یک مرحله و سر برآوردن از ابتدای مرحله دیگر، پایان و آغاز سلسه وار حیات در شکل های متفاوت، دست شستن از مرحله نازل هستی و دستیابی به مرحله عالی آن) در سه قصه «اصحاب کهف»، «یونس» و «دیدار موسی و خضر» از متن کشف الاسرار میبدی، تلاش کرده است به این پرسش پاسخ بدهد که این قصه ها چگونه درصدد بیان معنای تولد دوباره هستند؟ نویسنده با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، بی آنکه قصد مقایسه کلام خداوند با آثار هنری کلامی بشری داشته باشد، کوشیده است با بررسی نمادهای موجود در این سه قصه (همچون غار، آب ، ماهی، نهنگ و ...) و عددهایی مانند سه، چهار، هفت و نه، و نیز ساختمان نمایشی سه قصه، پنجره های تازه ای به معناهای موجود در قصه های اصحاب کهف، یونس، و خضر و موسی بگشاید. این گونه  معنای تولد دوباره در ماجرای زنده شدن یاران کهف بعد از ۳۰۹ سال و زنده بیرون آمدن یونس از شکم ماهی، و دیدار خضر و موسی در التقای آب و خاک،  از منظر سمبولیسم فرارونده باز یابی شده است.

: سمبولیسم, سمبولیسم فرارونده, سمبل (نماد), ایده نگاری, اصحاب کهف, یونس, موسی و خضر