سامانه التقاط عناصر ایرانیت و اسلامیت در دوران عباسیان: بازخوانی بر اساس مفهوم سامانه در روش شناسی فوکو
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، دوره: 5، شماره: 11
- کد COI اختصاصی: JR_JOU-5-11_263
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 100
نویسندگان
پژوهشگر آزاد
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران
چکیده
یکی از مفاهیم متاخر برساخته فوکو، Dispositif یا سامانه است. منظور از سامانه سازوکارهای عناصر ناهمگنی مانند گفتمان ها، نهادها، ساخت های معماری، تصمیمات نظارتی، قوانین، اقدامات اداری، گزاره های علمی، گزاره های فلسفی، اخلاقی و بشردوستانه که موجب تقویت و حفظ اعمال قدرت در جامعه می شود. در این پژوهش، پس از بررسی کوتاه این مفهوم در دستگاه فکری فوکو و معرفی دیدگاه های برخی از نظریه پردازان نسبت به این مفهوم، به شناسایی و معرفی یک سامانه در تاریخ به نام «سامانه التقاط عناصر ایرانیت و اسلامیت» در دوره عباسیان می پردازیم. منظور از سامانه التقاط عناصر ایرانیت و اسلامیت این است که از حدود یک قرن بعد از ورود اعراب مسلمان به ایران و با توجه به ضرورت تاریخی، وقتی نیروها و گروه های تاثیرگذار بر هویت ایرانی متوجه شدند که نه با تاکید صرف بر هویت اسلامیت و نه با تاکید صرف بر هویت ایرانیت، نمی توانند بر مردم ایران تاثیر بگذارند، هرکدام سعی کردند به گونه ای به ترکیب و التقاط عناصر هویتی ایرانی و اسلامی بپردازند تا از این ترکیب بتوانند اندیشه ای تولید کنند که هم زمان مورد اقبال مردم ایران و دین اسلام برخوردار شوند.کلیدواژه ها
سامانه, هویت, ایرانیت, اسلامیت, قدرت, گسستاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.