گزارش ایران شناسان از جنبه های شاعرانگی تاریخ بیهقی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 137

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

BAYHAGI12_025

تاریخ نمایه سازی: 20 آبان 1401

چکیده مقاله:

ابوالفضل بیهقی تاریخ گرانقدر خود را از حوادث سال ۴۰۹ آغاز کرد و تا حدود ۴۷۰ هجری که به اواخر عمر شریف دیوانی اش نزدیک بود ادامه داد. این اثر، افزون بر این که شاهکاری از تاریخ نویسی ایرانی است، نمونه یکی از آثار بی بدیل ادب فارسی به شمار میرود. بیهقی با استادی تمام ادبیات و تاریخ را به هم درآمیخته و یکی از زیباترین آثار فرهنگی ایرانی را فراهم ساخته است. اهمیت تاریخ بیهقی هم از جهت مستند بودن آن و هم از لحاظ زیبایی متن بدان پایه است که از دیرباز مورد توجه ایران شناسان و تاریخ پژوهان در جهان ایران شناسی واقع شده است. مریلین رابینسون والدمن که در زمان حیات خود استاد تاریخ دانشگاه شیکاگو بود در کتاب زمانه، زندگی و کارنامه بیهقی، نقد ادبی را به تاریخ و حوزه متون تاریخی کشانده است و بدین سان اهمیت کار بیهقی را هم در گزارشهای تاریخی او و هم از جنبه های ادبی آن نشان داده است. ادموند باسورث استاد رشته تاریخ از دانشگاه آکسفورد درباره جنبه های ادبی تاریخ بیهقی مینویسد: اتهامی که سعید نفیسی مبنی بر کهنه و پیچیده بودن سبک بیهقی وارد میکند تعجب آور است. ژیلبر لازار تاریخ بیهقی را آغازگر نثر ادبی و به طورکلی ادبیات فارسی میداند. سبک این اثر از دیدگاه او متنوع است و آن را با شیوه تالیفات طبری و حتی بلعمی متفاوت میداند و بر آن است که بیهقی به توصیف ماهرانه ای از دقایق پیچیده دربار غزنوی با زبانی تازه توفیق یافته است. باری بررسی جنبه های ادبی تاریخ بیهقی نشان میدهد که این اثر سترگ به واسطه زبان شاعرانه و کاربرد واژه ها و ترکیبات بدیع در طول تاریخ ادبی فارسی الهام بخش بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است. هدف از نگارش این مقاله جستجویی در جنبه های شاعرانه تاریخ بیهقی و دلیل تاثیر آن بر نویسندگان و شاعران ایرانیاست.

کلیدواژه ها:

سبک ، موسیقی ، زبان ، واژه ها و ترکیبات ، شعر.

نویسندگان

محمود جعفری دهقی

استاد فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه تهران؛ رییس انجمن ایرانشناسی