بررسی اثربخشی مناطق حفاظت شده در گستره جنگل های هیرکانی ایران
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه بوم شناسی جنگل های ایران، دوره: 10، شماره: 20
- کد COI اختصاصی: JR_IFEJ-10-20_015
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 309
نویسندگان
Malayer University
Malayer University
Tarbiat Modares University
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: مناطق حفاظت شده به عنوان اصلیترین ابزار در تلاشهای جهانی برای حفاظت از تنوعزیستی محسوب میشود. اما بدلیل فقدان امکانات و تجهیزات کافی، بسیاری از مناطق حفاظت شده در عمل قادر به دستیابی به اهدف اولیه خود نیستند. بنابراین ارزیابی و تضمین اثربخشی مناطق حفاظت شده برای حفظ تنوع زیستی بخصوص برای نقاط حساس زیستی و برای مدیریت بلندمدت آنها امری ضروری است. جنگلهای هیرکانی یکی از قدیمی ترین جنگلهای معتدل خزان کننده در دنیا محسوب می شود که بدلیل برخورداری از تنوع زیستی گیاهی و جانوری غنی در لیست سایتهای میراث جهانی یونسکو قرار دارد. در سالهای اخیر تنوع زیستی این جنگلها بدلیل گسترش توسعه های انسانی مورد تهدید قرار گرفته است. بنابراین بررسی اثرات اندازه هر یک از فاکتورهای انسانی در روند این تغییرات، میتواند در اجرای بهتر سیاستهای مدیریتی مناطق سودمند باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش دادههای مورد استفاده (فراوانی مرال) از آمار سرشماری ثبتشده در سازمان حفاظت محیطزیست و همچنین مصاحبه مستقیم با محیطبانان مناطق حفاظت شده بدست آمد. همچنین تغییرات کاربری اراضی (پوشش جنگل و کشاورزی) در طی دهه های (۱۹۸۹-۲۰۱۸ میلادی) در طول عرصه مناطق حفاظتشده مقایسه شدند. داده ها بر اساس مدل تعمیم یافته آنالیز شد و در نهایت با استفاده از معیار اطلاعات آکاییکه (QAICc) مدلهای بهتر انتخاب شدند. یافته ها: نتایج نشان داد سالهای تغییرات در طول دوره مورد بررسی در بخش کشاورزی و جنگل معنی دار نبوده است. همچنین نتایج نشان داد حدود ۷۴۷ فرد مرال (۸۹-۶۰۴ ۹۵% CI) در ۲۱ منطقه حضور دارند که حاکی از کاهش ۵۹% نسبت به سال ۱۹۸۸ در اکثر مناطق می باشد. همین طور مقایسات آماری بیان می کند تعداد محیطبان اثر معنادار و مثبتی بر فراوانی جمعیت مرال در مناطق دارد (β = ۰.۲۶, ۹۵%,CI (۰.۱۵-۰.۳۸), Relative importance =۱)، از سوی دیگر نتایج حاکی از آن است که مناطق حفاظت شده با عملکرد مطلوب سهم قابل توجهی در حفظ تنوع زیستی در گستره جنگلهای هیرکانی دارند. نتیجه گیری: در راستای مطالعات انجام شده پیشنهاد می گردد مناطق حفاظت شده با تمرکز بر امنیت برای حضور گونه ها مورد توجه قرارگیرند و تلاش شود تا با افزایش ضمانت اجرایی قوانین نسبت به بهبود شرایط زیستگاهها برای گونه های زیستی ارزشمند آن اقدام گردد.کلیدواژه ها
Effectiveness, Hyrcanian Forest, Iran, Maral population abundance, Ranger, Protected areas, اثر بخشی, جنگل های هیرکانی ایران, فراوانی مرال, محیط بان, مناطق حفاظت شدهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.