برآورد ترسیب کربن خاک در توده های خالص و آمیخته راش (مطالعه موردی: سری سه ناو اسالم)

افزایش غلظت دی اکسیدکربن اتمسفر، عامل اصلی گرمایش جهانی است که ترسیب بیولوژیک کربن بوسیله خاک تحت پوشش توده های خالص و آمیخته راش به عنوان غالب ترین جامعه درختی جنگل های هیرکانی، به لحاظ اقتصادی، عملی ترین راهکار ممکن برای کاهش دی اکسیدکربن اتمسفر و کاهش تغییرات اقلیمی است. این مطالعه به منظور برآورد و مقایسه ترسیب کربن خاک در توده های خالص و آمیخته راش در سری سه ناو اسالم انجام شد. ابتدا نقشه ی شکل زمین (لندفرم) از نظر شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا در نرم افزار GIS تهیه و سپس پلی گونها یا واحد های همگن شناسایی شدند. ۱۱ قطعه نمونه ۴۰۰ متر مربعی به روش انتخابی در هر واحد با توجه به وسعت و تنوع خصوصیات رویشگاهی و مساحت لندفرم ها پیاده و پوشش درختی و ترسیب کربن خاک مورد اندازه گیری قرار گرفت. در مرحله بعد، دو گروه اکولوژیک به وسیله تجزیه و تحلیل گونه های شاخص دو طرفه و بر اساس داده های حضور- غیاب و وفور گونه ها تفکیک شدند و پس از تعیین نقاط مطالعاتی در عرصه، نمونه برداری خاک در افق هایA و Bصورت گرفت. ترسیب کربن خاک بر اساس درصد کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری و عمق خاک مورد نمونه برداری محاسبه شد. معنی داری ترسیب کربن خاک با آزمون تی استیودنت مستقل در نرم افزار SPSS انجام شد. بر اساس نتایج حاصله، مقدار ترسیب کربن خاک در افق A تودههای خالص راش (۲۹۱/۶۹ ۱۴۶۹/۴۴ ± تن در هکتار) و به طور معنی داری بیشتر از توده های آمیخته راش (۸۶/۷۰ ۵۹۳/۷۷ ± تن در هکتار) بود. در افق B، ترسیب کربن خاک در تودههای خالص راش ۱۲۶۸/۳۷ ± ۳۷۴/۹۷) تن در هکتار) تفاوت معنی داری با توده های آمیخته راش (۷۷۷/۵۲ ± ۱۱۸/۳۴ تن در هکتار) نداشت. به طور کلی، نتایج این مطالعه بیانگر آن است که تاثیر آمیختگی گونه ها و تیپ جنگل در افزایش پتانسیل ترسیب کربن افق A خاک بسیار موثر بوده و نتایج حاصله از آن می تواند تعیین کننده نوع دخالت های جنگل شناسی در سایر توده ها و به عنوان الگویی برای مدیریت پایدار جنگل های شمال ایران مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه ها:

ترسیب کربن ، آمیختگی توده ، واحدهای همگن ، افق های خاک