آسیب شناسی وابستگی یا استقلال هنرمند به ایدئولوژی در جوامع توسعه نیافته ترکیه و ایران (مطالعه موردی فیلم های «خواب زمستانی» (نوری بیگله جیلان) و «آواز گنجشک ها» (مجید مجیدی)

در این پژوهش به واکاوی وابستگی یا استقلال هنرمند به ایدئولوژی در جوامع توسعه نیافته ترکیه و ایران، با مطالعه موردی فیلم های «خواب زمستانی» (نوری بیلگه جیلان، ۲۰۱۴، ترکیه) و «آواز گنجشک ها» (مجید مجیدی، ۲۰۰۸، ایران) و تحلیل آسیب شناسی آن پرداخته می شود. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش استکه آیا خط فکری و ایدئولوژیکی مجیدی و جیلان، باورها و اعتقاداتشان برقصه هایی که تبدیل به فیلم می کنند، و حتی بر شیوه ی دکوپاژ و میزانسن آنها در جایگاه کارگردان، تاثیرگذارست یا خیر؟ این پژوهش ازنوع بنیادی- نظری و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی و اطلاعات به شیوه کتابخانه ای به دست آمده است. مطالعات نشان میدهدنمی توان تعریف و معنای روشنی برای ایدئولوژی ارائه داد. آفرینش هنری نیز در بطن خود وابستگی مبرهنی به ایدئولوژی هنرمند دارد وهنر در ذات خویش نمی تواند از گرایشات عقیدتی و مذهبی دور باشد چون مستقیما در بینش و جهان بینی هنرمند ریشه دارد. در فیلم «آواز گنجشک ها»نشانگان ایدئولوژیکی چون گناه و بیگناهی، عشق و نفرت، حلال و حرام، وفاداری و اعتقادات مذهبی حاضرند که بی واسطه از درونیات فیلم ساز تغذیه میشوند. در فیلم «خواب زمستانی» نیز به شکل دیگری مسیر تحولی عقیدتی فیلمساز پیموده می شود. جیلان باالهام از ریشه سنتی ترک، شخصیت اصلی فیلمش را از گذرگاه های انسانیت، خشونت، خودبرتربینی، جاه طلبی، خودخواهی، و قضاوت عبورمیدهد. مبرهن است نمی توان اثری را در قالب متعارف یک فیلم سینمایی تصور کرد و در آن تاثیرات جهان بینی فیلم ساز را نیافت. فیلم سازمستقل از جایی دستور نمی گیرد، برای مطلوب و خوشایند افرادی فیلم نمی سازد، اما نمی تواند از تاثیرات ناخودآگاه و تجربیات زیستیخویشتن اش بگریزد.

کلیدواژه ها:

هنرمند ، ایدئولوژی ، استقلال هنرمند ، جوامع توسعه نیافته ، خواب زمستانی ، آواز گنجشک ها ، مجید مجیدی ، نوری بیلگه جیلان