سید احمد حبیب نژاد - دانشیار دانشگاه تهران
سیدحمیدرضا موسوی - دانشجوی دانشگاه تهران

در تعاملات میان حقوق با مبانی هستی شناسانه و مبادی کلامی اسلامی این پرسش به میان می آید که آیا قانون اساسی صرفا سند حقوقی محض است یا در بردارنده ارکان و عناصر جهان بینی جامعه ای است که قرار است بنیادهای آن را ترسیم نماید؟ تجربه قوانین اساسی نشان داده است که نمی توان از قانون اساسی انتظار داشت متنی خنثی در خصوص بنیان های فکری و هستی شناسانه آن دولت-کشور باشد. از همین رو قانون اساسی ایران نیز مبتنی بر ارکانی است که نمایانگر جهان بینی و آرمان های مردمان آن سرزمین است. از آنجا که قانون اساسی ج.ا.ا بر اساس مکتب اسلام به رشته تحریر درآمده است، مبانی کلامی اسلامی جایگاه ویژه ای را در آن به خود اختصاص داده است. مقاله حاضر، به مناسبات میان قانون اساسی ج.ا.ا و مبانی و عناصر هستی شناسانه و چارچوب های جهان بینانه که قانون اساسی در آن پارادایم ها تنظیم شده است - مانند توحید، عدالت و امامت - می پردازد و نشان می دهد که اولا تدوین کنندگان قانون اساسی به این مناسبات توجه داشته اند و ثانیا این مبانی و عناصر در ساحات ساختاری و هنجاری تاثیرگذار بوده و ثالثا در مقام اجرا و حتی تفسیر قانون اساسی نیز، به این مناسبات توجه گردیده است.

قانون اساسی، مبانی کلامی، اصل دوم قانون اساسی، مبانی هستی شناسانه قانون اساسی، توحید