تبارشناسی تاریخ بیهقی در جهان معاصر

برای هر اثر ادبی اصیل، می توان دو ریشه قائل شد: ریشه های عمودی یا خاستگاهی و ریشه های افقی یا ریزومی - تاریخی. برای تبارشناسی تاریخی اثر، راهی وجود ندارد جز این که ریشه های عمودی را با ریشه های افقی مقایسه کنیم. تاریخ بیهقی دو بازنمایی تاریخی داشته است، متنی که در عصر غزنوی تولید شده و متنی که در جهان معاصر مجدا بارگذاری شده است. این تاریخ سی جلدی، ظاهرا در همان ابتدای قرن ششم گم شده است و البته با استناد به ارجاعات و اشارات متونی که در عصر غزنوی و بعد از آن به تاریخ بیهقی تبدیل شده، همچنان نمی توان پرده از راز گم شدن این اثر برداشت عجیب این است پس از حدود قرن دهم، قسمتی از این اثر در هند کشف و استنساخ می شود، اما این کشف ظاهرا تا قرن سیزده ق. با سکوت همراه بوده است. تا این که در ۱۸۲۶ م. استعمار بریتانیا با دو هدف شناخت و سلطه بر هند، تاریخ بیهقی را برای اولین بار به فارسی چاپ کرد. از این تاریخ به بد است که ایرنیان به ارزش استعاری - فرهنگی آن پی می برند که چگونه زبان، نثر و بلاغت بیهقی می تواند به دولت ملی و ناسیونالیسم ایرن معاصر کمک کند. کشف بلاغت بیهقی در جهان معاصر، سیاستی است که با معاصریت ما ایرانیان پیوند دارد و از ریشه های خاستگاهی تاریخ بیهقی دور است. این مقاله در واقع این جهت گیری گفتمانی را با روش تبارشناختی تبیین می کند.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، تبارشناسی ، ریشه خاستگاهی ، ریشه افقی ، جهان معاصر