زینب امیدیان - استادیار گروه تاریخ تشیع، دانشگاه حکیم سبزواری

هر روایت و متن تاریخی بر ساخته اجتماعی است که نشان از موضع فرهنگی مورخ آن دارد و گذشته از چشم آنداز مولف و بافت فکری فرهنگی زمانه وی، بازنمایی می شود. ازاین رو، روایت های مختلفی از یک رخداد و یک موضوع وجود دارد. در این جا، به عنوان نمونه موردی، روایت خاندان برمکیان در یکی از متون برجسته سده چهارم یعنی تاریخ بیهقی مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با یکی از مهم ترین متون کلاسیک تاریخی، بعنی تاریخی طبری مقایسه می شود تا به این پرسش ها پاسخ داده شود، روایت آل برمک چگونه در دو متن پیش گفته بازتاب یافته است؟ معنا و هدف این دو متن چه بود؟ رویکرد اتخاذ شده در این تحقیق، رویکرد معنا کاوری است. بر پایه این رویکرد، به منظور فهم متن بیهقی و طبری در کنار شناسایی عناصر زبانی روایت های آنان لازم است. رابطه میان متن بررسی و تحلیل شود. نتایج این واکاوی نشان می دهد هرکدام از این مورخان تحت تاثیر نظام ارزشی و معرفتی خویش، ورایت آل برمک را در متون خود کرده اند. هرچند هر دو آنان در پس روایت هایشان عبرت آموزی را مدنظر داشته اند، اما از آن جا که زمانه و بینش این دو مورخ متفاوت است. در نتیجه روایت های آنان نیز متفاوت است و بیهقی بخشی از این روایت را در متن خود آورده است.

روایت، تاریخ بیهقی، تاریخ طبری، معناکاوی، خاندان برمکی