تاثیر برداشت از منابع آب آبرفتی بر آبدهی چشمه های کارستی (مطالعه موردی: نواحی مرکزی استان کرمانشاه)
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه علوم و مهندسی آبیاری، دوره: 45، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JISE-45-1_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 371
نویسندگان
دانشجوی دکتری آبشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
دانشیار گروه آبشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
چکیده
طی دهههای اخیر تغییر در اقلیم و معیارهای اجتماعی در راستای برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمههای کارستی شده است. چشمههایی که دارای حوضه آبگیر کوچکتر هستند، یا بخشی از حوضه آبگیر آنها در آبرفت قرار دارد و یا ارتباط بیشتری بین آبخوان کارستی و آبرفتی برقرار است، چشمههای آسیب پذیرتری در برابر فعالیت های انسانی هستند. برای ارزیابی این اثرات، چشمههای کارستی نواحی مرکزی استان کرمانشاه که روند کاهش آبدهی آنها قابل مشاهده است بررسی شده و در نهایت چهار چشمه در منطقه که خشک شدهاند، بهصورت دقیقتر مورد مطالعه قرار گرفته که نشاندهنده ارتباط معناداری بین سطح آب در آبرفتهای اطراف و آبدهی چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زیرزمینی بهمنظور حفظ آبدهی چشمههای کارستی میباشد. براساس یافتهها اگر سطح آب زیرزمینی اطراف چشمههای خضرالیاس به ۱۳۰۳ متر بالاتر از سطح دریا، یاوری به ۱۳۰۵ متر، نیلوفر به ۱۳۱۱ متر و تیران به ۱۳۴۰ متر و یا کمتر برسد این چشمهها فاقد آبدهی میشوند و هر زمانی که به بیشتر از این سطح (MAGWL، حداقل مجاز سطح آب زیرزمینی) برسد بهصورت موقتی دارای آبدهی میشوند. این روابط به صورت فرمول ارایه شده است، راه حفظ چشمهها سعی در نگه داشتن سطح آب زیرزمینی مناطق اطراف آنها در یک حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در محدوده میانراهان ۱۸، کرمانشاه ۴۱، روانسر ۲۵ و ماهیدشت ۱۴۲ سانتیمتر ثبت شده است. لذا نیاز به مدیریت و کنترل برداشت از آنها به شدت احساس میشود.کلیدواژه ها
کارست, آبرفت, فعالیت انسانی, برداشت آب زیرزمینی, کاهش آبدهیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.