تحلیل مکانی شاخص‎های کیفیت زندگی در شهر تهران

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 136

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHGR-45-4_002

تاریخ نمایه سازی: 3 آبان 1401

چکیده مقاله:

از حدود چهار دهه پیش، جامعه‎شناسان، سیاست‎مداران، اقتصاددانان و جغرافی‎دانان، دامنه وسیعی از روش‎های آماری را برای تحلیل و سنجش کیفیت زندگی افراد و گروه‎ها با هدف دست‎یابی به ابزار مفیدی برای تصمیم‎گیری‎های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مورد استفاده قرار دادند. در این میان جغرافی‎دانان، افزون‎بر توسعه شاخص‎های کیفیت زندگی، درپی شناسایی و درک الگوبندی جغرافیایی شاخص‎های کیفیت زندگی در ارتباط با فرایندهایی هستند که باعث شکل‎گیری این الگوها شده‎اند. این نوشتار با تکیه بر رویکرد عینی در مطالعه کیفیت زندگی با استفاده از روش تحلیل مولفه‎های اصلی، به توسعه شاخص کیفیت زندگی در شهر تهران می‎پردازد. چهار مجموعه داده، شامل داده‎های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، تصاویر ماهواره­ای ETM+، داده‎های آلودگی هوا و لایه‎های خدمات شهری برای استخراج شاخص‎های کیفیت زندگی، مورد استفاده قرار گرفت. مولفه‎های استخراج‎شده شامل وضعیت مسکن و مهارت، دسترسی به خدمات عمومی، کیفیت محیط و وضعیت بیکاری هستند. مولفه‎های به‎دست‎آمده و شاخص نهایی کیفیت زندگی، به‎منظور شناسایی و درک الگوهای جغرافیایی کیفیت زندگی در شهر تهران، مورد تحلیل مکانی قرار گرفته است. نتایج تحلیل اکتشافی داده‎های مکانی، بیانگر وجود خوشه‎بندی (خودهمبستگی مکانی مثبت) و ناهمگنی فضایی در توزیع شاخص کیفیت زندگی و مولفه‎های چهارگانه آن در سطح نواحی شهر تهران است. تحلیل اکتشافی داده‎های مکانی، برخی از نواحی که نیاز بیشتری به مداخله عمومی مانند، تدارک برنامه‎های اجتماعی و زیرساخت‎های عمومی دارند، برجسته ساخته و می‎تواند سیاست‎گذاران را به‎منظور کاهش نابرابری­های درون شهری هدایت کند.

کلیدواژه ها:

تحلیل اکتشافی داده‎های مکانی ، تحلیل مولفه‎های اصلی ، شهر تهران ، کیفیت زندگی

نویسندگان

حسین حاتمی نژاد

استادیار جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

احمد پوراحمد

استاد جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

حسین منصوریان

دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

عباس رجایی

دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران