سمیه خانی پور - عضو هیئت علمی و استادیار دانشکده ایرانشناسی دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان،
فهیمه شکیبا - عضو هیئت علمی و استادیار دانشکده ایرانشناسی دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان،

جامعه شناسی تاریخی یکی از شاخه های اصلی علوم اجتماعی است که با رویکردی میان رشته ای به صورت حلقه واسط بین تاریخ و جامعه شناسی عمل میکند؛ ساموئل آیزنشتاد از جمله جامعه شناسانی است که با این رویکرد به بررسی مسائل اجتماعی پرداخته است. او در بحث از »انقلاب و نوسازی« و همچنین »نظامهای سیاسی امپراتوریها« و »مدرنیته« از روش جامعه شناسی تاریخی بهره برده و به روش تطبیقی به مقایسه تاریخی جوامع پرداخته است. در این نوشتار، به روش توصیفی تحلیلی جامعه شناسی تاریخی آیزنشتاد در دو اثر نظامهای سیاسی امپراتوریها و مدرنیته بررسی شده است. آیزنشتاد در نظامهای سیاسی امپراتوریها نشان میدهد که نهادینه شدن حاکمیت سنتی و دیوان سالاری سبب پویایی خاص و متعارض در روند سیاسی میگردد. به نظر او سنت با نوسازی سازمانی در تعارض نیست. در کتاب مدرنیته، جوامع پیشامدرن با جوامع مدرن مقایسه شده و نوسازی تعریف شده است. نخست، ظرفیت تغییر در همه جوامع وجود دارد؛ سپس، همه تغییرات نظام مند، که موجب تغییر در گستره و حوزه های عمده جامعه میشود، منجر به نهادینه شدن نظام اجتماعی جدید و متمایز نمیشود؛ درنهایت، تمایز ساختاری نهادینه شده صورت واحدی ندارد.

آیزنشتاد، جامعه شناسی تاریخی، انقلاب و نوسازی، نظام سیاسی امپراتوریها، مدرنیته.