مجید شجاعی - دانشجوی کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی
نیلوفر جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمانهای بین المللی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد و تحریمهای لغو شده برجام و تحریم های جدیدی را با عنوان سیاست فشار حداکثری برای تغییر رفتار ایران و مذاکره مجدد پرونده هسته ای اعمال کرد. سوال پژوهش حاضر این است: ایران چه رویکردی در سیاست خارجی خود اتخاذ کرد و چگونه این رویکرد موجب عدم نتیجه سیاست فشار حداکثری ترامپ شد؟ در پاسخ با استفاده از مدل بوروکراتیک تصمیم سازی آلیسون و هالپرن و با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی مفروض داریم: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر سیاستگذاری و تصمیم واحد و توسط نهاد رهبری تنظیم میشود، ولی در اجراء به صورت دوگانه توسط حکومت و دولت اعمال میشود، این رویکرد دوگانه پس از خروج آمریکا از برجام از سوی حکومت تقابل تدریجی و از سوی دولت تعامل بود که در عمل صبر راهبردی را در سیاست خارجی ایران حاکم کرد، بدین معنی که رویکرد تعاملی دولت با جامعه جهانی، سازمانهای بین المللی و اتحادیه اروپا موجب شد ایران به یکباره از برجام خارج نشود و از اجماع سازی بین المللی علیه ایران جلوگیری شود. از طرف دیگر نهادهای حکومتی با استفاده از ظرفیت های قدرت منطقه ای و پاسخ به تهدیدات وجودی علیه ایران، نقش ایفا کرد. نتیجه این سیاست خارجی در پایان دولت ترامپ رسیدن به نقطه ای از موازنه در برابر آمریکا با اثبات قدرت تاب آوری ایران و ایجاد فضا برای مذاکره برابر گردید.

خروج آمریکا از برجام، مدل سیاست بوروکراتیک آلیسون، سیاست فشار حداکثری، سیاست صبر راهبردی