سمیرا بامشکی - استادیار زبان و ادب فارسی. دانش گاه فردوسی. مشهد. ایران

چکیده فردوسی و نظامی هر دو داستان بهرام گور و کنیزش را در شکارگاه روایت کرده اند. در این پژوهش به چگونگی فرآیند اسم گذاری «متفاوت» یک «شخصیت واحد» در این دو روایت پرداخته می شود. بررسی شخصیت پردازی با تمرکز بر مقوله «فرآیند نام دهی شخصیت ها» نکته ایست که در پژوهش ها کم تر بدان توجه شده است و نگارنده در این مقاله بر آن تمرکز می کند. نام کنیزک بهرام در روایت فردوسی «آزاده» و در روایت نظامی «فتنه» است. پرسش اصلی نگارنده در این پژوهش عبارت است از این که در این داستان شخصیت پردازی از طریق نام های تمثیلی (نمادین) چگونه تقویت می شود؟ برای تحلیل این امر، بررسی چگونگی شخصیت پردازی و کانون سازی ضروریست. طبق نتیجه بدست آمده، نام گذاری ها با «ژانرهای» این روایت ها کاملا متناسب و هماهنگ است. به عبارت دیگر، تفاوت میان دیدگاه و انگیزه های فردوسی و نظامی که به خلق ژانرهای متفاوت نیز می انجامد، سبب روایت گری و بالتبع نام گذاری های متفاوت دو شاعر در داستانی یگانه شده است.

بهرام و کنیزک, شاهنامه, هفت پیکر, نام دهی, شخصیت پردازی