بررسی تطبیقی شخصیت زال و ایندره در شاهنامه و ریگ ودا
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: پژوهشنامه ادب حماسی، دوره: 17، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JPNFA-17-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 259
نویسندگان
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران
گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، ایران
گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، ایران
چکیده
همسانی های زال با ایزد پهلوانانی در اساطیر هند و ایرانی که در گذر روزگار در ساختهایی دیگرسان نیز بازنموده شدهاند، میتواند یادآور پیوستگی آن شخصیتها در روزگاری ازلی یا اندیشه اسطورهپرداز نخستینه باشد؛ از اینرو، در این جستار با روش توصیف و تطبیق، در پی بازشناخت ریشههای داستان و شخصیت زال در اساطیر روزگار هند و ایرانی، نمونههایی از همانندی زال با ایندره، اورمزد، مهر و ورونا در ریگودا و شاهنامه نشان داده شده است. بر پایه این جستار، زال با دورشدن از خانواده و پرورش در کنام سیمرغ، به جایگاه ایزدینه خود در البرزکوه بازمیگردد و با پیوستگی به مهر و خورشید، بنیاد همانندی و شاید اینهمانی خود را با اسطوره ایندره که در گذر روزگار گزارههایی از اسطوره میتره (مهر) و ورونا (اهورامزدای اوستایی) را ستانده بوده است، استوار میکند. اسطوره گیاه سوما که نیروبخش ایندره و فراهمآورنده زمینه رویینتنی برای او است، در خویشکاری بنیادین خود یعنی درمانبخشی، به پر درمانگر سیمرغ در حماسه ملی میماند که زال را به رویینتنی رسانده بوده است. اسطوره گیاه سوما در داستان ایندره، با درخت همهتخمه درمانبخش که برپایه متون زردشتی، آشیان سیمرغ بر آن نهاده شده بود، نیز سنجیدنی است. همانندیهای زال با ایندره که بسامدی درخور درنگ دارد، این انگاره را سامان میدهد که این دو پیوندی ریشهای با یکدیگر دارند و یا نماینده بنمایههایی همسان و پراهمیت بوده که در اندیشه نیاکان به گونهای ویژه و برجسته تکرار میشده است و در پردازش داستانهای حماسی اسطورهای روایی داشته است.کلیدواژه ها
زال, ایندره, مهر, ورونا, سیمرغاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.