بررسی تغییرات زمانی-مکانی مقادیر حدی بارش روزانه (ناحیه شمال و غرب ایران)

فراوانی وقایع حدی بارش می­تواند باعث سیل یا تغییر دوره خشکسالی شود. درک صحیح از این تغییرات برای اقدام جهت کاهش این اثرات لازم و ضروری است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی ۱۴ شاخص بارش برای هشت ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در شمال و غرب کشور بررسی شد. برای این منظور پس از بازسازی داده­های بارش روزانه و انتخاب پایه زمانی مشترک شاخص­های بارش تعریف شده توسط ETCCDI با استفاده از نرم­افزار RClimdex مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی بارش­های سیل­آسا، شاخص­های روزهای خیلی مرطوب (R۹۵p)، بیش ازاندازه مرطوب (R۹۹p)، تعداد روزهای با بارش بیش از ۱۰، ۲۰ و ۲۵ میلی­متر (R۱۰, R۲۰, R۲۵) و همچنین توزیع ۲۰، ۴۰ و ۶۰ تا از بیشترین بارش­ها در هر دهه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند شاخص­های روزهای بیش از اندازه مرطوب (R۹۹p) و۲۰، ۴۰ و ۶۰ تا از بیشترین بارش (۲۰ Top ۴۰ Top, (۶۰ Top, در ایستگاه­های رشت، رامسر، بندر انزلی و خرم­آباد مثبت و در بقیه ایستگاه­ها منفی بود. شاخص مجموع بارش­ (PRCPTOT) در کلیه ایستگاه­ها به جز بابلسر دارای روند منفی و معنی­دار بود. روند شاخص­های شدت بارش )SDII(، حداکثر بارش یک روزه )Rx۱day( و حداکثر بارش ۵ روزه (Rx۵day) در اغلب ایستگاه­های شمال و غرب کشور مثبت و غیر معنی­دار به­دست آمد. روند تعداد روزهای خشک متوالیCDD)( در تمامی ایستگاه­های شمال کشور مثبت بود که نشان دهنده افزایش طول دوره خشکی است. همچنین تعداد روزهای تر متوالی )CWD( در ناحیه غرب کشور دارای روند منفی بود که بیانگر کاهش تعداد روزهای تر می­باشد. نتایج این پژوهش مشخص نمود که شاخص­های بارش در یک ناحیه اقلیمی دارای عدم پیوستگی مکانی بوده و رفتار بارش­ها به سمت حدی شدن پیش می­رود.

کلیدواژه ها:

Climate change ، Extreme precipitation indices ، North and West Iran ، Trend. ، تغییر اقلیم ، روند ، شاخص های حدی بارش ، شمال و غرب کشور