سید جعفر مهدیخانی سروجهانی - گروه ریاضی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین دوستی - گروه ریاضی،دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
ابوالفضل تهرانیان - گروه ریاضی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
احمد شاهورانی - گروه ریاضی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی آژینی - گروه ریاضی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

پیشینه و اهداف: استعاره ها ابزارهای قدرتمندی هستند که برای ارائه دیدگاه معلمان درباره ریاضیات به کار گرفته می شوند و منعکس کننده تجربیات معلمان هستند. درک استعاره ای معلمان می تواند بسیاری از وقایع آموزشی را برای بررسی وضعیت فعلی آموزش، ملموس تر سازد. مطالعات پیشین از معلمان آینده نگر خواستند تا برای تدریس ریاضیات استعاره ارائه دهند و از این استعاره­ها برای درک نگرش آنها در مورد ریاضیات استفاده کنند. از­طرفی امروزه فناوری های آموزشی به سرعت فرصت های جدیدی برای آموزش معنادار ریاضی به وجود آورده است؛ از این رو، نقش معلمان در تلفیق آموزش و فناوری ها بیش ازپیش اهمیت پیدا می کند. از آنجا که تعبیر و تبیین دیدگاه های معلمان نسبت به حوزه فناوری درفرایند یاددهی - یادگیری حائز اهمیت است، از استعاره به جهت قیاس بین تعبیر محض و تعبیر عامیانه استفاده شد. انجمن ملی معلمان ریاضی اعلام کرده است که استفاده از فناوری در زمینه استدلال ریاضی، بیان، حل مساله و ارتباط موثر، روش مناسبی است؛ بنابراین، استفاده متداول از فناوری، تقریبا در هر جنبه ای از زندگی ما، نیازمند تغییر در محتوا و ماهیت برنامه های ریاضی مدرسه است و این امر برای دانش آموزان بسیار اهمیت دارد که از رایانه برای افزایش درک مفاهیم ریاضی مطابق با این تغییرات استفاده کنند و همچنین باید برای استفاده از رایانه در برنامه های آموزشی برنامه ریزی و پشتیبانی شود؛ لذا هدف اصلی این تحقیق باتکیه بر روش ابزارسازی، هنجاریابی مقیاس درک استعاره ای از کارآمدی نرم افزار آموزش ریاضی در فرایند یاددهی - یادگیری از دیدگاه دبیران ریاضی بود.روش ها : روش پژوهش، توصیفی و متدلوژیک و از نوع ابزارسازی و هنجاریابی است. باتکیه برنمونه گیری خوشه­ای دومرحله ای و جدول مورگان، ۱۹۸ دبیر ریاضی مرد و زن شاغل به خدمت در کلیه مدارس متوسطه اول و دوم دولتی و غیردولتی شهر تهران در مناطق ۱، ۲، ۳، ۴ آموزش وپرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. پژوهشگران، پرسش نامه ای با ۴۴ گویه باتکیه بر مبانی نظری و فناوری های مربوطه در زمینه آموزش ریاضی تهیه و طراحی کردند. در مرحله اول، شاخص های روایی محتوایی  CVIو CVR بررسی شدند.یافته ها: نتایج پس از دو دوره برگزاری و توزیع پرسش نامه ها در میان هشت متخصص در زمینه آموزش و تکنولوژی آموزش ریاضی نشان داد که برخی از گویه ها به دلیل به حدنصاب نرسیدن به سطح استاندارد، حذف شدند و در نهایت ۲۸ گویه مطابق با مولفه های مورد نظر در پرسش نامه، مورد تایید واقع شد. سپس پرسش نامه در میان دبیران ریاضی در شبکه های مجازی توزیع شد. نتایج پایایی و تحلیل عاملی اکتشافی، چهار عامل با ۲۶ گویه را تایید کرد و مقادیر پایایی هر عامل بین ۷۸/۰ تا ۹۴/۰ اثبات و ثبت شد. چهار عامل اصلی اعم از درک استعاره ای از میزان دسترسی و آشنایی، میزان مهارت و تسلط، میزان علاقه مندی و نگرش و تاثیر و کاربرد استفاده از نرم افزارهای ریاضی، تعیین شدند.نتیجه گیری: نتایج این بررسی و ابزارسازی باتکیه بر دیدگاه های دبیران ریاضی نشان داد که چهار عامل ذکر شده از اهمیت بسیاری در میزان کارایی و کاربرد فناوری ها و نرم افزارهای آموزش ریاضی در تدریس دوره متوسطه برخوردار است. تعیین و تبیین چنین عواملی می تواند موجبات بررسی دقیق تری از تشخیص چالش ها و منابع موجود در تهیه و توزیع فناوری های آموزش ریاضی در مدارس شود.روش ها : روش پژوهش، توصیفی و متدلوژیک و از نوع ابزارسازی و هنجاریابی است. باتکیه برنمونه گیری خوشه­ای دومرحله ای و جدول مورگان، ۱۹۸ دبیر ریاضی مرد و زن شاغل به خدمت در کلیه مدارس متوسطه اول و دوم دولتی و غیردولتی شهر تهران در مناطق ۱، ۲، ۳، ۴ آموزش وپرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. پژوهشگران، پرسش نامه ای با ۴۴ گویه باتکیه بر مبانی نظری و فناوری های مربوطه در زمینه آموزش ریاضی تهیه و طراحی کردند. در مرحله اول، شاخص های روایی محتوایی  CVIو CVR بررسی شدند.یافته ها: نتایج پس از دو دوره برگزاری و توزیع پرسش نامه ها در میان هشت متخصص در زمینه آموزش و تکنولوژی آموزش ریاضی نشان داد که برخی از گویه ها به دلیل به حدنصاب نرسیدن به سطح استاندارد، حذف شدند و در نهایت ۲۸ گویه مطابق با مولفه های مورد نظر در پرسش نامه، مورد تایید واقع شد. سپس پرسش نامه در میان دبیران ریاضی در شبکه های مجازی توزیع شد. نتایج پایایی و تحلیل عاملی اکتشافی، چهار عامل با ۲۶ گویه را تایید کرد و مقادیر پایایی هر عامل بین ۷۸/۰ تا ۹۴/۰ اثبات و ثبت شد. چهار عامل اصلی اعم از درک استعاره ای از میزان دسترسی و آشنایی، میزان مهارت و تسلط، میزان علاقه مندی و نگرش و تاثیر و کاربرد استفاده از نرم افزارهای ریاضی، تعیین شدند.نتیجه گیری: نتایج این بررسی و ابزارسازی باتکیه بر دیدگاه های دبیران ریاضی نشان داد که چهار عامل ذکر شده از اهمیت بسیاری در میزان کارایی و کاربرد فناوری ها و نرم افزارهای آموزش ریاضی در تدریس دوره متوسطه برخوردار است. تعیین و تبیین چنین عواملی می تواند موجبات بررسی دقیق تری از تشخیص چالش ها و منابع موجود در تهیه و توزیع فناوری های آموزش ریاضی در مدارس شود.

فناوری, استعاره, دسترسی, مهارت, علاقه مندی, نگرش, کاربرد