شاخص های کنش قضایی در نظام عدالت کیفری ایران با تکیه بر آموزه های فقهی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه فقه جزای تطبیقی، دوره: 2، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JCCJ-2-2_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 330
نویسندگان
دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
استاد، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
استاد، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
چکیده
اصلاح ساختار دستگاه قضایی از طریق تبیین شاخصهای کنش قضایی، با هدف برقراری دادرسی منصفانه، دغدغه اکثریت نظام های عدالت کیفری در دهههای اخیر بوده است. مقصود از شاخص های کنش قضایی، الزاماتی است که بایستی کنش گران قضایی به طور عام و قضات کیفری به طور خاص، به آنها پایبند باشند. یکی از مهمترین منابع به منظور شناخت موردی شاخصهای کنش قضایی، مبانی و آموزههای فقهی است. یافتههای ناشی از مطالعه توصیفی - تحلیلی شاخصهای مزبور در نظام عدالت کیفری حال حاضر ایران با تکیه بر مبانی و آموزه های فقهی نشان میدهد که اولا؛ شاخصهای کنش قضایی (اعم از ایجابی و سلبی)، به موازات تفاوت زمینههای تاریخی، سیاسی و مذهبی در نظامهای حقوقی مختلف، متفاوت بوده و نوعی نسبیت بر مصادیق آنها، حکم فرما است. ثانیا؛ عمدهی مصادیق شاخصهای کنش قضایی در متون و آموزه های فقهی را میتوان در قالب لزوم رعایت حقوق اشخاص (حقوق شهروندی)، استقلال و بی طرفی مقام قضایی مشاهده نمود. ثالثا؛ در نظام عدالت کیفری حال حاضر ایران، قانونگذار، متاثر از مبانی و آموزههای فقهی، به تعیین موردی شاخصهای مزبور اقدام نموده است. رابعا؛ قانونگذار ایرانی به پیشبینی ضمانت اجرا نیز در قبال نقض شاخصهای کنش قضایی مبادرت ورزیده است که در کنار قوانین پراکنده، قانون نظارت بر رفتار قضات، به عنوان مهمترین قانون در این زمینه، قابل ذکر است. با وجود آنچه گفته شد، به نظر میرسد قانونگذار ایرانی درخصوص جنبههای ابهام انگیز شاخصهای کنش قضایی و نیز نتایج عدم رعایت آنها در اجرای دادرسی منصفانه، سکوت اختیار نموده است.کلیدواژه ها
استقلال قضایی, بی طرفی, حقوق شهروندی, عدالت کیفری, کنش قضاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.