وحیداله عبدالرحیم زی - دانشجو مقطع دکتری رشته برنامه ریزی درسی گروه آموزش عالی دانشگاه شهید بهشتی. ایران: تهران
محبوبه عارفی - دانشیار رشته برنامه ریزی درسی گروه آموزش عالی دانشگاه شهید بهشتی. ایران: تهران

تحولات دنیای امروز و بحران شیوع کرونا، برنامه های درسی آموزش عالی افغانستان را به چالش کشید و این تحولات در برنامه درسی قابل لمس است. دانشجویان با استفاده از فناوری و کلیک نمودن می توانند در خانه آموزش ببیند و به تدریس استاد که هزاران کیلومتر دورتر است به طور زنده و ناهم زمان گوش دهند. هدف این مطالعه بررسی تحولات کلی شکل گیری برنامه های درسی در شرایط بحران کووید-۱۹ (کرونا) و شناسایی فرصت های آینده آموزش عالی افغانستان است. روش بررسی مطالعه، مرور مقاله ها و پایگاه های مربوط برنامه درسی آموزش عالی افغانستان بوده و از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. سیستم آموزش عالی افغانستان مرکزی است. در سال ۱۳۸۵ برنامه های درسی آموزش عالی افغانستان از شکل کلاسیک به سیستم مدرن انتخاب واحد تبدیل شد. در سال ۱۳۹۲ برنامه های درسی برخی رشته های دانشگاه های مرکزی موردبازنگری قرار گرفت. در ۱۳۹۶ کمیته های برنامه درسی در سطح دانشگاه ها ایجاد شدند و در زمستان سال ۱۳۹۹ نخستین رهنمود توسعه و بازنگری تدوین و تصویب شد. بعد از برگزاری جلسات، برنامه های درسی شش دانشکده (عمرانی، حقوق-علوم سیاسی و روابط بین المللی، فقه و قانون، آموزش اسلامی، کشاورزی و رشته های مختلف دانشکده تربیت معلمان) مورد توسعه و بازنگری قرار گرفت و بعد از تصویب به تمام دانشگاه ها افغانستان جهت تطبیق ارسال شدند؛ ایجاب می کند که کمیته های برنامه های درسی با مسئولیت و صلاحیت تقویت شود. بحران شیوع کرونا استادان و دانشجویان آموزش عالی را از نگاه آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شدیدا آسیب پذیر کردند و برنامه های درسی ازلحاظ (اهداف، محتوا، فعالیت های یادگیری و ارزشیابی) به شیوه درست آن تطبیق نشد؛ اما در ضمن بحران کرونا فرصتی ایجاد کرد که توجه رهبری آموزش عالی و دانشگاه ها را به سرمایه گذاری در بخش فناوری جلب شد و در حیطه زیرساخت های فناوری، خط مشی های طولانی مدت، ارتقای مهارت ها و ظرفیت های استادان و دانشجویان برنامه های تقویتی و آموزشی طراحی کند.

آموزش عالی افغانستان، برنامه های درسی، بحران کرونا، فرصت ها و چالش ها