تحلیل توسعه کاربری های شهری در مناطق لغزشی با استفاده از تلفیق مدل های تصمیم گیری چندمعیاره مطالعه موردی: حوضه رود - دره فرحزاد

مخاطرات محیطی همواره موجب تغییراتی در شرایط زیست محیطی سکونتگاه های انسانی شده و خسارت های گسترده ای را بر جوامع بشری تحمیل می نماید. همجواری سامانه های شهری با مناطق پایکوهی و شیب های تند طبیعی در حوضه های کوهستانی، آسیب پذیری ناشی از حرکات دامنه ای از نوع لغزشی را افزایش داده است. حوضه کوهستانی رود دره فرحزاد یکی از مناطق شهری- کوهستانی کلان شهر تهران است که در معرض آسیب پذیری ناشی از حرکات دامنه ای از نوع لغزشی قرار دارد. در این مقاله با هدف تحلیل ژئومورفولوژیکی توسعه شهری و آسیب پذیری ناشی از حرکات زمین لغزش، پهنه بندی خطر زمین لغزش ها با استفاده از تلفیق مدل های وزن دهی چند معیاره انجام شده است. پس از بررسی در مورد ویژگی های طبیعی حوضه مطالعاتی و بازدید میدانی، شش عامل و متغیر مستقل شامل عوامل سنگ شناسی، ارتفاع، شیب دامنه ها، جهت دامنه ها، فاصله از گسل ها و فاصله از شبکه زهکشی به عنوان عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های منطقه انتخاب شده است. نقشه ها در محیط نرم افزاری Arc GIS توسط عملگرهای فازی و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تولید شده است. به منظور تحلیل بین آسیب پذیری ناشی از زمین لغزش ها و طبقات توسعه یافته شهری، نقشه کاربری زمین در حوضه با نقشه نهایی پهنه بندی خطر همپوشانی داده شد. نتایج نشان داد که از حدود ۱۳.۲ درصد مساحت محدوده مورد مطالعه (۳.۰۳۹۵۹۶ کیلومترمربع) که توسط کاربری های مختلف شهری اشغال گردیده است، ۸۷.۶۶ درصد در محدوده با خطر کم و بسیار کم، ۳.۳۶ درصد در محدوده با خطر متوسط و ۸.۹۶ درصد در محدوده با خطر زیاد و بسیار زیاد قرار دارد.

کلیدواژه ها:

ژئومورفولوژی ، مناطق شهری ، توسعه ، زمین لغزش ، کلان شهرتهران