تحلیل فعالیت زمین ساختی و ارتباط گسل ها با خطر زمین لغزش در حوضه سد کردستان
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه یافته های نوین زمین شناسی کاربردی، دوره: 16، شماره: 31
- کد COI اختصاصی: JR_NFAG-16-31_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 147
نویسندگان
دانشیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
چکیده
حوضه آبخیز سد کردستان با مساحت ۱۵/۱۲۰کیلومتر مربع در شمالشرقی شهرستان سقز واقع شده است. هدف از این تحقیق تحلیل فعالیت زمینساخت حوضه و ارتباط گسلها با خطر زمینلغزش با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتی است. ابتدا منطقه با استفاده از نرمافزار ArcHydro به ۱۵زیرحوضه تقسیم و شاخصهای مورفوتکتونیکی شامل گرادیان طولی رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی ((AF، هیپسومتریک (Hi)، تقارن توپوگرافی عرضی (T) و نسبت شکل حوضه (Bs) محاسبه و نتایج ارزیابی آنها با شاخص زمینساخت فعال (IAT) بررسی شد. جهت ارزیابی ارتباط گسلها با خطر زمینلغزش ابتدا نقشه گسلها و نقشههای عوامل موثر بر لغزش با پردازش تصاویر ماهوارهای سنجنده لندست ۸ و نرمافزار ENVI تهیه و با مشاهدات میدانی بررسی شد. سپس با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتی نقشه خطر زمینلغزش حوضه تهیه و با نقشه گسلها تلفیق و ارتباط بین گسلها و خطر زمینلغزش در محیط ArcGIS. ۱۰.۳ بررسی شد. نتایج محاسبه شاخصهای زمینساخت فعال نسبی نشان میدهد که ۷۷/۷۷ درصد حوضه از نظر تکتونیکی در کلاس فعال و در مدل ارزش اطلاعاتی ۵۵/۵۵ درصد وقوع لغزشها در محدوده خطر ناپایداری زیاد قرار دارد. ضرایب فاصله از گسل در هر دو مدل مثبت و بیشترین لغزشها در فاصله کمتر از ۱۰۰۰متری رخ داده و به علت تکتونیک فعال ارتباط معناداری بین گسلها و مناطق با خطر لغزش بالا در حوضه وجود دارد. نتایج نشان داد که مدل ارزش اطلاعاتی از عملکرد بهتری برای پهنهبندی خطر زمینلغزش برخوردار است. به طورکلی تنوع لیتولوژی، توپوگرافی، گسلهای سراسری و محلی فراوان و وضعیت اقلیمی را میتوان از مهمترین عوامل موثر در رخداد و پراکنش لغزشهای حوضه ذکر نمود.کلیدواژه ها
زمین لغزش, مورفو تکتونیک, گسل, شاخص IAT, کردستاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.