مطالعه تاثیر سازند های زمین شناسی بر کیفیت آب شرب وکشاورزی منابع آب رودخانه ارداک، مشهد

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه یافته های نوین زمین شناسی کاربردی، دوره: 16، شماره: 31
  • کد COI اختصاصی: JR_NFAG-16-31_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 108
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد ابراهیم فاضل ولی پور

استادیارگروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

الهام رمضانی ازغندی

دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

محمد جوانبخت

استادیارگروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

چکیده

حوضه  آبریز ارداک، واقع در استان خراسان رضوی، منبع جدید آب شرب و کشاورزی مشهد و حومه محسوب می گردد و به لحاظ منطقه­بندی  ساختاری در حوضه رسوبی کپه­داغ واقع شده است. با توجه به بحران آب و اهمیت دسترسی به آب با کیفیت مناسب و قابل شرب درکشور بخصوص درچند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب و شناسایی عوامل موثر درکاهش کیفیت آن جهت برنامه­ریزی بهینه امر مهمی به شمار می رود. به همین جهت در پژوهش حاصل سعی شده است تاثیر سازند های زمین­شناسی درکیفیت منابع آب منطقه بررسی گردد. جهت دست­یابی به این هدف ۱۱ نمونه آب برداشت و پارامترهای فیزیکی از قبیل PH،TDS ، EC و TH در محل نمونه­برداری از منطقه توسط مولتی­متر اندازه­گیری شد. آب رودخانه ارداک با میانگین TDS ۱۸۵ میلی­اکی­والان در لیتر، میانگین EC ۲۷۱ میکروموس برسانتی­متر، میانگین PH ۸۹/۷ و میانگین TH ۷۷۶ میلی­گرم در لیتر دارای وضعیت مناسبی از لحاظ شرب وکشاورزی قرار دارد. براساس نمودار پایپر رخساره و تیپ اغلب آب­ها در منطقه جز رخساره کلسیک و تیپ بی­کربناته بوده و در برخی نمونه­ها نیز تیپ سولفاته می­باشد، که با سازند آهکی مزدوران، سازند آهکی - مارنی تیرگان و سازند مارنی، گچی و ماسه­سنگی شوریجه مرتبط می باشد. دیاگرام شولر نشان داد، آب منطقه مورد مطالعه علیرغم متاثر بودن از سازند های زمین­شناسی، از لحاظ شرب مناسب است و از لحاظ کشاورزی مناسب و کمی شور می باشد. بررسی­های آماری نشان داد که بیشترین تاثیر در محتوای شیمیایی آب رودخانه ارداک متاثر از سازند مزدوران ۳ و سپس سازند تیرگان و شوریجه می باشد. از آنجائی­که بیشترین مساحت حوضه را سازند مزدوران۳ به خود اختصاص داده و لیتولوژی آن را سنگ­های کربناته تشکیل می دهد این نتیجه قابل تایید می باشد.

کلیدواژه ها

ارداک, آب آشامیدنی, تیپ آب, سازند زمین شناسی, هیدرو ژئوشیمی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.