تاثیر محلول پاشی عناصر روی و فسفر بر صفات مورفولویک، عملکرد و اجزای عملکرد و کیفیت دانه برنج(Oryza Sativa L.) ارقام هاشمی (محلی) و گیلانه (اصلاح شده)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مجله پژوهش های تولید گیاهی، دوره: 29، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JOPP-29-2_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 207
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهرام محمود سلطانی

نویسنده مسئول، استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

محمد تقی کربلایی آقاملکی

استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

چکیده

سابفه و هدف: پس از نیتروژن، فسفر دومین عنصر پرمصرف محدودکننده رشد و عملکرد و روی مهمترین عنصر کم مصرف می باشند که اثرات ناشی از کمبود آنها گسترده ترین و جدی ترین اختلالات تغذیه ای را در اراضی شالیزاری جهان ایجاد کرده و یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد در گیاه برنج است. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر روی و فسفر بر صفات مورفولویک، عملکرد و اجزای عملکرد و کیفیت دانه برنج ارقام هاشمی (محلی) و گیلانه (اصلاح شده) انجام شد.مواد و روشها : آزمایشی مزرعه ای دو ساله در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی ۱۳۹۶و ۱۳۹۷ در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور –رشت اجرا شد. فاکتور (عامل) های آزمایشی عبارتند از : عامل رقم در دو سطح، عامل روی در سه سطح و عامل فسفر در سه سطح. همچنین تیمارهای این آزمایش شامل : ۱- عدم استفاده از کود روی (شاهد)، ۲- محلول پاشی ۵ در هزار روی از منبع سولفات روی ۲۲ درصد در مرحله شروع آبستنی، ۳- محلول پاشی ۵ در هزار روی مرحله شروع آبستنی بهمراه محلول پاشی روی در مرحله شروع پرشدن دانه، و ۴- عدم استفاده از کود فسفره (شاهد) ۵- محلول پاشی ۵ در هزار فسفر از منبع مونوفسفات پتاسیم آزمایشگاهی در مرحله شروع آبستنی ۶- محلول پاشی ۵ در هزار فسفر مرحله شروع آبستنی و مرحله شروع پر شدن دانه می باشند. نتایج: محلول پاشی فسفر از بین خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی اندازه گیری شده تنها بر وزن هزار دانه، شاخص برداشت و محتوای فسفر دانه تاثیر معنی دار نداشته است. اثر محلول پاشی روی بر بیشتر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، به جزء وزن هزار دانه، شاخص برداشت و محتوای فسفر دانه در سطوح احتمال ۱ و ۵ درصد معنی دار بوده است. محلول پاشی با روی و فسفر پنج در هزار مرحله شروع آبستنی و در مرحله رسیدگی دانه به ترتیب باعث افزایش ۰۰/۷ و ۹۴/۱۲ درصدی طول خوشه در رقم گیلانه و هاشمی، افزایش ۲۳/۳۵ ، ۰۰/۴۰ درصدی دانه پر،۴۰/۶ و ۰۰/۳۵ درصدی دانه پوک نسبت به شاهد، افزایش ۰۰/۷ و ۱۰/۱۱ درصدی عملکرد دانه و افزایش ۹۸/۲۵ درصد و ۲۲/۱۹ درصدی زیست توده در ارقام گیلانه و هاشمی شده است. بالاترین میزان پروتئین برنج سفید در تیمار محلول پاشی با سولفات روی پنج در هزار مرحله شروع آبستنی و در مرحله رسیدگی دانه بدست آمد که به ترتیب ۱۱ درصد برای رقم هاشمی (۳۷/۳۲ درصد افزایش نسبت به شاهد) و ۶۷/۱۰ درصد برای رقم گیلانه (۲۱/۳۸درصد افزایش نسبت به شاهد) است. نتیجه گیری: محلول پاشی با سولفات روی پنج در هزار (مرحله شروع آبستنی و در مرحله رسیدگی دانه) برترین تیمار برای صفات کیفی هر دو رقم برنج هاشمی و گیلانه بود. نتایج همچنین بر این نکته تاکید دارد که میزان روی در دانه مهمترین عامل افزایش میزان پروتئین پروتئین در دانه می باشد.

کلیدواژه ها

محلول پاشی, برنج, روی, فسفر

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.