تحلیل فراوانی خشکسالی های روزانه در ایران با شاخص خشکسالی موثر

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره: 14، شماره: 35
  • کد COI اختصاصی: JR_JGSKH-14-35_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 249
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فیروز مجرد

Associate Professor of Climatology, Department of Geography of Razi University of Kermanshah, Iran.

راضیه خیری

Master of Climatology, Department of Geography of Razi University of Kermanshah, Iran.

زهرا نوری سامله

Master of Climatology, Department of Geography of Razi University of Kermanshah, Iran.

چکیده

استعداد ایران برای وقوع خشکسالی­ با شدت­های مختلف، ضرورت بررسی این پدیده را با شاخص­های جدیدتر بیش از پیش روشن می­سازد. محدودیت مهم شاخص­های موجود این است که قادر به پایش خشکسالی­ها­ در مقیاس روزانه نیستند. شاخص خشکسالی موثر این نقص را برطرف کرده است. مطالعه حاضر، با هدف تحلیل فراوانی خشکسالی­های روزانه با شاخص خشکسالی موثر در ۴۳ ایستگاه سینوپتیک کشور در یک دوره آماری ۳۰ ساله به­انجام رسیده است. بر این اساس، فراوانی­ خشکسالی­های روزانه در ایستگاه­های کشور در طی فصول و سال با شاخص خشکسالی موثر محاسبه شد. سپس ایستگاه­های کشور با استفاده از تحلیل خوشه­ای بر پایه مجموع فراوانی خشکسالی­های ملایم تا بسیار شدید (رده های ۱ الی ۴) به پنج گروه تقسیم گردید و الگوهای فراوانی در هر گروه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که خشکسالی­های بسیار شدید، به­جز سه ایستگاه گرگان، زنجان و تربت حیدریه در سایر ایستگاه­ها رخ نداده است. در مقابل، فراوانی وقوع خشکسالی­های­ ملایم، متوسط و شدید در کشور، خیلی بیشتر از خشکسالی­های بسیار شدید و تعداد آنها تقریبا با هم برابر بوده است. در کل کشور در ۵۶ درصد از روزها انواع خشکسالی (ملایم تا بسیار شدید) رخ داده است. بر اساس نقشه­های خروجی، توزیع فراوانی خشکسالی­ها در کشور از الگوی جغرافیایی خاصی تبعیت نمی­کند. لذا می­توان گفت که انواع خشکسالی­ در تمام مناطق کشور اتفاق افتاده است. مقادیر کاهشی شاخص خشکسالی موثر در طول زمان، نشان از گرایش اغلب ایستگاه­های کشور به­سمت خشکسالی دارد.

کلیدواژه ها

daily drought, frequency, Effective Drought Index (EDI), trend, Iran, خشکسالی روزانه, فراوانی, شاخص خشکسالی موثر, روند, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.