ناصر شفیعی ثابت - دانشیار گروه جغرافیای انسانی و برنامه ریزی فضایی، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران
فاطمه زنگنه - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران

جریان ها فضایی بر بعد اقتصادی سکونتگاه های روستایی موثر می باشد که بر طبق نظریه داگلاس این جریان ها شامل جریان های افراد، سرمایه، کالا، اطلاعات و فناوری، پسماند است. این جریان ها در گذر زمان سبب دگرگونی و تحول در بعد اقتصادی سکونتگاه های روستایی در دوسوی این جریان می­ شود. براین مبنا، پژوهش حاضر به بررسی این موضوع پژوهشی به روش کمی و با بهره­ گیری از شیوه توصیفی تحلیلی در ۳۷۰ خانوار نمونه و در ۲۹روستا شهرستان دماوند پرداخته است. با استفاده از روش آلفای کرونباخ پایایی شاخص اقتصادی معادل  ۸۹۳/۰ محاسبه شد. همچنین،  جریان فناوری و اطلاعات، مردم کالا و خدمات، پسماند و سرمایه به ترتیب برابر ۸۹۳/۰،  ۸۸۸/۰، ۸۶۵/۰، ۸۴۲/۰، و ۸۶۶/۰ محاسبه شد که در هر دو گروه متغیرهای مستقل و وابسته از پایایی مناسبی برخوردار هستند. برای سنجش روایی (اعتبار)، با استفاده از روایی صوری،  نظرات کارشناسان و متخصصان  دانشگاهی در دانشگاه شهید بهشتی در ارتباط با موضوع مورد بررسی استفاده می ­شود. یافته ­های پژوهش آشکار و روشن ساخت، رابطه معناداری بین جریان­ های فضایی با بعد اقتصادی در سطح روستاهای مورد مطالعه وجود دارد، که میزان این رابطه و اثرگذاری به ترتیب جریان مردم با ۴۴۳/۰ ضریب همبستگی، رتبه اول تاثیرگذاری بر بعد اقتصادی سکونتگاه ­های روستایی و اطلاعات فناوری با ۳۵۷/۰ ضریب همبستگی رتبه دوم و جریان پسماند با ۳۲۰/۰رتبه سوم و جریان کالا خدمات با ۱۹۵/ ۰ رتبه چهارم و جریان سرمایه با ۰۹۹/۰ ضریب همبستگی رتبه پنجم را در تاثیرگذاری بر ابعاد تحول اقتصادی سکونتگاه­ های روستایی را به خود اختصاص می­دهند در این راستا، برای بهبود اثرگذاری همه ابعاد جریان­های فضایی بر تحولات اقتصادی سکونتگاه­ های روستایی توجه  به رویکرد برنامه­ریزی یکپارچه روستایی شهری به جای برنامه ­ریزی جداگانه و مجزا روستایی شهری پیشنهاد می شود.

جریان های روستایی- شهری, تحولات اقتصادی, سکونتگاه های روستایی, شهرستان دماوند