بررسی و تحلیل نقوش سنگ نگاره های مجموعه باستانی کال سیر، سیرخردو و مهدوا؛ شهرستان طرقبه شاندیز در شمال شرق ایران

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 165

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FARKH-16-4_003

تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1401

چکیده مقاله:

سنگ ­نگاره­ ها از نخستین هنرهای بشری برای تجلی عواطف و دیده های خود از محیط پیرامون بوده است. در ایران، شواهد هنر صخره ای را می توان در اغلب مناطق کوهستانی مشاهده کرد. این پژوهش به بررسی و مطالعه مجموعه سنگ ­نگاره های باستانی کال سیر، سیرخردو و مهدوا پرداخته است. این سنگ­نگاره های نویافته در شهرستان طرقبه شاندیز در استان خراسان رضوی قرار دارد. در این منطقه تعداد زیادی از سنگ ­نگاره ها وجود دارد که بررسی این آثار با توجه به قدمتشان می تواند جنبه های تاریک زندگی ساکنان این حوزه را نمایان کند. روش بررسی سنگ­نگاره ها، بررسی پیمایشی میدانی بوده است و در روش کتابخانه ای به بررسی تطبیقی نقوش با دیگر سنگ­نگاره های ایران پرداخته شده است. در این پژوهش سعی شده است به پرسش های پیش رو پاسخ داده شود: نقوش ایجادشده بر روی سنگ­نگاره های طرقبه شاندیز با کدام سنگ­نگاره های ایران قابل مقایسه است و تکنیک ساخت سنگ­نگاره­های طرقبه شاندیز به چه صورت بوده است؟ مطالعه "مجموعه سنگ­نگاره­های طرقبه شاندیز" با هدف معرفی و بررسی نقوش سنگ­ نگاره­ ها، مطابقت نقوش با شرایط اقلیمی و زیست­ محیطی منطقه و بررسی تطبیقی و مشابهت نقوش با دیگر نقاط، انجام شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که سنگ­نگاره های این حوزه دارای نقوش انسانی، حیوانی، نمادین و ابزارآلات هستند که با تکنیک و روش کوبشی ایجاد شده اند و نقوش این سنگ­نگاره های نویافته با سنگ نگاره های شرق ایران همچون توس، خزان، لاخ­مزار، گوهردشت، آسو و جربت قابل بررسی و تحلیل است.

کلیدواژه ها:

شمال شرق ایران طرقبه شاندیز هنر صخره ای سنگ نگاره نقش مایه

نویسندگان

مهدی دهمرده پهلوان

دانش آموخته دکترای باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

حسن باصفا

دانشیار، گروه باستان شناسی دانشگاه نیشابور

بهاره مقدم

دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

علی کریمی کیا

دانش آموخته دکتری باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی