واکاوی اسنادی فناوری های نوین آبیاری و آب کشاورزی در جهان و امکان بومی سازی آن ها در ایران

مدیریت نوآورانه و پایدار آب کشاورزی اهمیت زیادی در برنامه های سازگاری با تغییرپذیری و تغییر اقلیم دارد و پیش بینی می شود که فناوری های نوظهور آبیاری همراه با فناوری های بوم سازگار نقشی کلیدی در امنیت آبی و غذایی آینده جهان داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف معرفی و آسیب شناسی فناوری های نوین آبیاری و مدیریت آب کشاورزی در جهان و امکان بومی سازی آن ها در ایران انجام شده است. در ابتدا، روش ها و فناوری های پیشرفته و نوین آبیاری و آب کشاورزی در جهان معرفی شده است. این روش ها در هفت گروه فناوری های هوشمند، نانو، گلخانه، ابرجاذب ها ، بارورسازی ابرها، بهره برداری از آب های ژرف، و شیرین کردن آب دریا دسته بندی شدند. پس از آن، کاربرد فناوری های یاد شده از نظر اقتصادی، میزان مصرف آب و انرژی و برخی دیدگاه های محیط زیستی (مانند سمیت و انتشار گازهای گلخانه ای) آسیب شناسی شده است. در پایان، وضع کنونی فناوری های نوین آبیاری و آب کشاورزی در ایران بررسی و نیاز به بومی سازی آن ها با توجه به پتانسیل های موجود کشور ارائه شده است. واکاوی بررسی های اسنادی نشان می دهد که ایران از نظر فناوری های هوشمند مدیریت آب کشاورزی و فناوری نانو در ابتدای راه قرار دارد و برای استفاده از این فناوری ها به پژوهش های بیشتری نیاز است. با این حال، استفاده از مدل های رشد و عملکرد محصول و برنامه های کاربردی گوشی های تلفن همراه و اجرای آبیاری موضعی به عنوان راه حل قابل دسترس برای مدیریت آبیاری و آب کشاورزی پیشنهاد شد. برای ضدعفونی کردن آب در ناحیه های دورافتاده، استفاده از نانوذره ها نقره و برای ناحیه هایی که مشکل تامین برق دارند، بهره-گیری از تیتانیم دی اکسید پیشنهاد شد. فناوری کشت عمودی، با توجه به کفایت زمین در کشور و دشواری های تامین برق مورد نیاز و آلایندگی هوا در وضع کنونی پیشنهاد نشد. فناوری نور مصنوعی و صفحه های خورشیدی در ایران بومی سازی شده است و برای توسعه کاربرد در گلخانه ها نیاز به پژوهش های بیشتری دارد. فناوری های بارورسازی ابرها، آب های ژرف و شیرین کردن آب دریا در ایران بومی شده اند. بارورسازی ابرها به صورت مقطعی قادر به تسکین خشکسالی ها و تقویت آبخوان ها نیست. استفاده از فناوری آب های ژرف با توجه به پیامدهای محیط زیستی در کشور توصیه نمی شود. کاربرد روش های شیرین کردن آب دریا فقط برای شرب و صنعت (نه کشاورزی) با صرفه است.

کلیدواژه ها:

آب ژرف ، آبیاری موضعی ، بارور سازی ابرها ، پیامد محیط زیستی ، شیرین سازی آب دریا