فریده طباطبایی یزدی - Department of Food Science & Technology, School of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
فرشته فلاح - Department of Food Science & Technology, School of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
بهروز علیزاده بهبهانی - Department of Food Science and Technology, Faculty of Animal Science and Food Technology, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
علیرضا وسیعی - Department of Food Science & Technology, School of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
سیدعلی مرتضوی - Department of Food Science & Technology, School of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad

زمینه و هدف: زنجبیل (زنجفیل)، از زمان های قدیم در ایران، چین و هند به عنوان دارو و ادویه مورد استفاده بوده است. امروزه، زنجبیل در بسیاری از مواد غذایی، نوشیدنی ها و مواد دارویی مصرف می شود. این مطالعه با هدف ارزیابی فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی اسانس زنجبیل بر تعدادی از سویه های بیماریزا و تعیین ترکیبات شیمیایی، فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس زنجبیل با ۲ و ۲ دی فنیل - ۱- پیکریل هیدرازیل انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی، شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس زنجبیل و اندازه گیری کمی آن به کمک دستگاه های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی صورت گرفت. فعالیت ضدمیکروبی با روش های مختلف کیفی و کمی (دیسک دیفیوژن آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی) ارزیابی شد. فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس زنجبیل به روش رنگ سنجی سیور - دالی و کاهش ظرفیت رادیکالی تعیین گردید. داده ها با استفاده از آزمون یک طرفه و توکی آنالیز شدند. یافته ها: در این مطالعه، بیشترین و کمترین قطر هاله بازدارندگی در غلظت ۱۰۰ میلی گرم برمیلی لیتر بر کاندیدا آلبیکنس و سالمونلا تیفی مشاهده شد. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس زنجبیل برای سویه های سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفی، اشرشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس، لیستریا اینوکوا، باسیلوس سرئوس، کاندیدا آلبیکنس و آسپرژیلوس نایجر به ترتیب برابر با ۵۰، ۵۰، ۲۵، ۲۵/۶، ۵/۱۲، ۵/۱۲، ۲۵/۶ و ۲۵/۶ میلی گرم برمیلی لیتر به دست آمد. حداقل غلظت کشندگی اسانس، بالاتر از حداقل غلظت مهارکنندگی بود. Zingiberene با ۴۸/۲۹%، ترکیب اصلی اسانس زنجبیل بود و فعالیت آنتی اکسیدانی (IC۵۰) و فنل کل اسانس زنجبیل به ترتیب: ۴۵/۹۳ میکروگرم برمیلی لیتر و ۶۵/۷۶ میلی گرم گالیک اسید برآورد شد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد اسانس زنجبیل بر باکتری های گرم مثبت نسبت به باکتری های گرم منفی، موثرتر است؛ بنابراین آزمایش های بالینی برای تحقیقات آتی پیشنهاد می گردد.

Ginger, Minimum inhibitory concentration, Minimum bactericidal/fungicidal concentration, Gas chromatography, Radical scavenging., زنجبیل, تست حساسیت میکروبی, کروماتوگرافی گازی, کاهش ظرفیت رادیکالی.