اثر تغییر اقلیم بر عملکرد گندم پاییزه جیرفت با استفاده از سناریوهای واداشت تابشی

کشور ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می شود که حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد اراضی زیر کشت محصولات عمده زراعی به گندم تعلق دارد. در این پژوهش به منظور پیش یابی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد گندم پاییزه (آبی) جیرفت ابتدا به منظور شبیه سازی عملکرد گندم پاییزه از مدل گیاهی آکواکراپ استفاده شده است. سپس برای آشکار سازی تغییرات متغیرهای اقلیمی طی سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۹۸ از ۱۷ مدل گردش عمومی جو از سری مدلهای CMIP۵ تحت سناریوهای واداشت تابشی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ استفاده شده است. خروجی این مدلها بر اساس ابزار مولد اقلیم MarkSimGCM ریزگردانی شده است. ارزیابی دقت مدل AquaCrop در شبیه سازی عملکرد گندم طی دوره پایه (۱۹۹۰-۲۰۱۶) نسبت به عملکرد مشاهده شده نشان دهنده دقت مطلوب این مدل با میزان ضرایب R۲، MAE، RMSE و MAPE ۷/۰، ۲۰۳، ۲۳۷ و ۴۳/۱۱ درصد بوده است. نتایج پیش بینی عملکرد گندم طی دوره آتی نشان داد که تحت هر دو سناریو افزایش خواهد یافت که میانگین افزایش عملکرد طی دوره آتی نسبت به دوره پایه برای RCP۴.۵ ۷۵ و برای RCP۸.۵ ۹۱ کیلوگرم در هکتار خواهد بود. دلیل افزایش عملکرد این محصول کاهش دمای حداقل و حداکثر طی دوره آتی بخصوص در زمان انتهایی رشد گندم و کاهش تنش گرمایی است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، گندم پاییزه ، جیرفت ، مدل AquaCrop ، سناریوهای واداشت تابشی