رسول دانشفراز - استاد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، آذربایجان شرقی، ایران
مهدی ماجدی اصل - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، آذربایجان شرقی، ایران
سید علی مرتضوی - گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، آذربایجان شرقی، ایران.
محمد باقرزاده - گروه عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، آذربایجان غربی، ایران

امروزه استفاده از مصالح سنگی به خصوص گابیون به جهت دسترسی آسان و فراوانی برای ساخت سدها ی پاره سنگی، فیلتراسیون و حوضچه های آرامش رو به افزایش است. در این تحقیق ابتدا هیدرولیک جریان عبوری با تلفیق نمودن سازه گابیونی با شیب شکن قائم و سپس تاثیر تخلخل و طول سازه گابیونی بر روی مقادیر استهلاک انرژی بررسی شد. برای دو حالت شیب شکن قائم ساده و گابیونی در مجموع ۲۶۰ آزمایش شامل دو ارتفاع ۱۵ و ۲۰ سانتی متری شیب شکن، سه تخلخل ۴۰، ۴۵ و ۵۰ درصدی و ۸ طول مختلف گابیون با دامنه دبی ۱۵۰ الی ۸۰۰ لیتر بر دقیقه انجام شد. نتایج نشان داد در تمامی مدل های مورد بررسی، با افزایش پارامتر عمق بحرانی نسبی جریان، استهلاک انرژی جریان کاهش و عمق نسبی پایین دست افزایش می یابد. تلفیق سازه گابیونی سبب گردید که استهلاک انرژی جریان و عدد فرود پایین دست به ترتیب افزایش و کاهش یابند. به طور میانگین در تمامی مدل ها استفاده از گابیون %۵۷ استهلاک انرژی جریان را نسبت به شیب شکن قائم ساده افزایش و بازه عدد فرود را از ۵.۷ -۳.۸ به ۲.۵-۰.۵۲ کاهش داده است. رژیم جریان عبوری از مدل های فیزیکی شیب شکن قائم گابیونی شامل جریان درون گذر، انتقالی و روگذر می باشد که رژیم جریان درون گذر سهم عمده ای در اتلاف انرژی دارد. برای یک طول نسبی ثابت، با افزایش تخلخل سازه گابیونی حجم آب عبوری از محیط متخلخل و استهلاک انرژی جریان افزایش می یابد در حالی که برای تخلخل ثابت، افزایش طول نسبی سازه گابیونی تاثیر چندانی بر میزان استهلاک انرژی ندارد.

شیب شکن قائم, گابیون, سازه های الحاقی, مستهلک کننده انرژی, عدد فرود