واسازی و چالش های آن در تعامل با متن قرآنی بررسی موردی سوره توحید
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 127
فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PAQ-9-4_004
تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1401
چکیده مقاله:
واسازی(Deconstruction) در اشکال گوناگون ظاهر میشود: گاهی یک موضع فلسفی است، گاهی یک استراتژی سیاسی و فکری و گاهی نیز یک شیوه خوانش است، اما به طور کلی از دو زاویه قابل بررسی است: ۱. واسازی به عنوان ابزار تحلیل متن که به تفکیک و جداسازی عناصر اساسی یک ساختار از یکدیگر به منظور کشف روابط این عناصر و شناخت تناقضها و نقاط ضعف و قوت آن ساختار به شکلی هرمی و از کل به جزء میپردازد. ۲. واسازی به عنوان یک مکتب انتقادی و یک جریان فلسفی و ایدئولوژیک در واکنش به ساختارگرایی. این جریان انتقادی - فلسفی از دیدگاه دریدا کنکاشی دائمی در سیاق متن و تزلزل و تفکیک در تمامی معانی بخصوص معنی حقیقت است که منشا و مبنای خود را از لوگوس (Logos) دریافت میکند و تناقض، نسبیگرایی، تکثر و تعدد معنی و باز بودن کامل متن برای تمامی احتمالات و معانی را برملا می سازد و بر این اساس، با خالی ساختن متن از مولفههای خارجی از جمله بافت و سیاق و مولف و تاریخ و... هر گونه حد و مرز، قداست و ثبات را از متن میزداید و دوگانگیها و اصول ثابت و حقیقت آن را نادیده میانگارد. این شیوه خوانش متن علیرغم تفاوتهای اصولی و گسترده خاستگاه آن با بستر فرهنگی و شرایط خاص جوامع اسلامی، توسط برخی از اندیشمندان اسلامی در خوانش متون اسلامی به کار گرفته می شود. در مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از رویکردی معرفتشناسانه، ضمن روششناسی خوانش واساز و مبانی فلسفی و زبانی آن، به این مهم پرداختهایم که افسار گسیختگی رابطه میان دال و مدلول، چالش بزرگی را در حوزه متن قرآنی (در اینجا سوره مبارکه توحید) به وجود میآورد که ناشی از تفاوت فاحش دو نوع جهانبینی است. واسازی یک ایدئولوژی بشری است که با مرکزگرایی و مطلقمحوری توحید، هماهنگی ندارد، بلکه دقیقا نقطه مقابل اندیشه توحیدی و دینی است. بنابراین برخلاف دیدگاه واسازی مبنی بر تقدم ارزشی "نوشتار" بر "گفتار" و مرگ مولف و تعدد معنایی، ما در متن قرآن کریم به عنوان هم "کتاب" و هم "کلام" الهی، بیش از آن که با تعدد معنی روبرو باشیم، با عمق، گستره و لایههای معنایی مواجه هستیم که در ضمن نظامی خاص و با قصدمندی بیان شده و برخلاف پیش کشیدن "غیاب" در واسازی، "حضور" و "غیاب" در متن مرکزگرای قرآنی همزمان به تناسب سطح ادراک خواننده به طور محسوسی جلوهگر است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
خلیل پروینی
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
سید حسین حسینی گوشکی
پژوهشگر پسادکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :