ارزیابی بهره وری آب سامانه های آبیاری سطحی، بارانی و قطره ای در مزارع تولید جو استان مرکزی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 361

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IDJ-16-4_012

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1401

چکیده مقاله:

این تحقیق با هدف اندازه گیری مستقیم و مزرعه ای میزان آب آبیاری کاربردی و بهرهوری آب در مزارع جو در سطح استان مرکزی اجرا گردید. بدین منظور ۲۶ مزرعه در مناطق عمده تولید جو آبی درسال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در استان مرکزی با هماهنگی مدیریت های جهاد کشاورزی انتخاب و حجم آب داده شده بدون دخالت در برنامه آبیاری کشاورزان اندازه گیری شد. براین اساس ابتدا مقدار دبی منبع آب (کانال، چاه، قنات و یا چشمه) با وسیله مناسب (فلوم و کنتور) در هر کدام از مزارع منتخب اندازه گیری شد. سپس با پایش دقیق برنامه آبیاری مزرعه شامل زمان هر نوبت آبیاری، تعداد دفعات آبیاری در طول سال و همچنین اندازه گیری سطح زیر کشت محصول، حجم آب آبیاری کاربردی محصول جو برای هرکدام از مزارع منتخب در طول فصل اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که حجم آب آبیاری مزارع جو در سطح استان بسته به روش آبیاری، فاصله آبیاری و نحوه مدیریت مزرعه متفاوت بوده و حجم آن از ۳۷۸۳ تا ۷۲۳۲ مترمکعب در هکتار متغیر بود. راندمان کاربرد آب آبیاری در مزارع موردمطالعه از ۵۱ تا ۱۰۰ درصد متغیر و متوسط آن ۷۳ درصد بود. بهرهوری آب آبیاری نیز برای این محصول در سطح استان مرکزی بین ۴۳/۰ تا ۱۹/۱ با متوسط ۷۵/۰ کیلوگرم بر مترمکعب در نوسان بود. به طورکلی نتایج اندازهگیریهای انجام شده در سطح استان مرکزی نشان میدهد که صرف نظر از روش آبیاری مورداستفاده، مدیریت آبیاری توسط کشاورز نقش مهمی در میزان آب کاربردی در مزارع موردمطالعه دارد. نتایج به دست آمده بیانگر برتری روش آبیاری قطرهای از لحاظ بهرهوری فیزیکی نسبت به آبیاری سطحی و بارانی در تولید محصول جو در استان مرکزی است. همچنین، نتایج این تحقیق نشان داد قابلیت اجرای کمآبیاری در سطح مزارع جو استان وجود دارد، لذا ترویج و آموزش کمآبیاری به روش صحیح و کاربردی به کشاورزان میتواند باعث افزایش قابل توجه بهرهوری آب درتولید محصول جو گردد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مصطفی گودرزی

استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

ابوالقاسم حقایقی

استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش

ابوالفضل هدایتی پور

مربی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،