بررسی دبی عبوری دریچه های کشویی جانبی در دو حالت آزاد و مستغرق و مقایسه آن با روزنه جانبی در آزمایشگاه

دریچه های کشویی از جمله سازه های هیدرولیکی هستند که در شبکه های آبیاری و زهکشی و سدسازی کاربردهای فراوانی دارند. مهمترین کاربرد آن ها افزایش تراز سطح آب به منظور آبگیری کانال های بالادست و افزایش ارتفاع سرریز سدها به منظور ذخیره سازی بیشتر آب و همچنین اندازه گیری دبی جریان می باشد. تحقیقات فراوانی در خصوص تعیین ضریب دبی (Cd) این دریچه ها انجام گرفته که همگی برای دریچه های عمود بر محور کانال بوده است. در این تحقیق که از داده های مدل هیدرولیکی دریچه کشویی جانبی لبه تیز آزمایشگاه هیدرولیک دانشکده عمران دانشگاه رورکی هندوستان استفاده شده است که شامل ۱۲۱ داده آزمایشگاهی مربوط به حالت رژیم جریان آزاد با سه نسبت عرض دریچه به عرض فلوم ۶۰/۰، ۸۳/۰، ۰۰/۱ و محدوده دبی ۲۵ تا ۱۲۰ لیتر در ثانیه و ۸۰ داده آزمایشگاهی مربوط به رژیم جریان مستغرق با نسبت عرض دریچه به عرض فلوم ۱متر و محدوده دبی ۲۵ تا ۸۵ لیتر در ثانیه می باشد. داده های آزمایشگاهی شامل مقادیر دبی جریان Q، عمق آب قبل از دریچه ، عمق جریان در پایاب و بازشدگی دریچه می باشد که با استفاده از روش تحلیلی و استفاده از عدد بدون بعد ، مقدار عمق بحرانی زیر دریچه کشویی برای رژیم جریان آزاد و ضریب استغراق برای رژیم جریان مستغرق، مقدار دبی عبوری را بصورت مستقیم محاسبه شد. نتایج صحت سنجی روابط استخراج شده نشان می دهد که استفاده از پارامتر عمق بحرانی در تعیین مقدار دبی عبوری، از دقت بالایی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

دبی جریان ، مدل آزمایشگاهی ، عمق بحرانی ، خطوط جریان