بررسی اثر افزایش و بهبود ضریب بازیافت مخازن هیدروکربوری نفت وگاز کشور در حفظ ذخایر و بهره برداری بهینه انرژی سوخت های فسیلی و افزایش درآمدهای نفتی

یکی از مسائل مهم در زمینه های نفت و گاز، کم بودن ضریب بازیافت میادین نفتی ایران در مقایسه با سایر کشورها است. طبق آمارها میانگین ضریب بازیافت از میادین نفتی کشور حدود ۲۰ درصد بوده که در مقایسه با میانگین ۳۴ درصدی ضریب بازیافت جهانی فاصله زیادی دارد، ولی آیا این فاصله، ناشی از بی توجهی نسبت به طرحهای افزایش ضریب بازیافت است یا به ویژگیهای مخازن ایران برمیگردد؟! همچنین یکی دیگر از شبهاتی در این حوزه مطرح شده است، ناظر به تاثیر اجرای پروژههای افزایش ضریب بازیافت بر افزایش تولید روزانه نفت از مخازن نفتی ایران است که صحت و سقم این ادعا نیز محل سوال دارد ضریب بازیافت تابع عوامل متعدد سنگ و سیال است، یعنی جنس سنگ مخزن و جنس سیال، خواص مشترک سنگ سیال، مکانیزمهای رانش سیال در مخزن و در عمق زمین، شرایط مخزن که در چه دوره عمری قرار دارد و مواردی از این دست، ضریب بازیافت را مشخص می نماید. بنابراین درباره ضریب بازیافت یک مخزن باید به عواملی مانند سنگ مخزن یا خواص سیال مخزن مثل گرانروی، میزان گاز محلول در نفت، ضریب انقباض حجمی نفت یا خواص مشترک سنگ و سیال مثل نفوذپذیری، مکانیزم رانش سیال، شرایط دما، عمق و فشار، دوره عمر مخزن و ... توجه داشت. با افزایش ضریب بازیافت، حجم نفت قابل استحصال از میادین نفتی بالا میرود و در نتیجه عمر مخزن بیشتر میشود، ولی لزوما تغییری در میزان برداشت روزانه به وجود نمی آید. لذا افزایش ضریب بازیافت و فشارافزایی به مخزن باعث میشود عمر مخزن افزایش پیدا نماید، به عبارتی دیگر افزایش حجم ذخیره و نفت قابل استحصال در طول عمر یک مخزن در بسیاری از مواقع نه تنها با افزایش تولید روزانه آن مخزن تطابق و هم خوانی ندارد، بلکه ممکن است عکس آن هم عمل نماید. متاسفانه برداشتها و تلقیهای غلط باعث میشود، تصور نادرستی از توان روزانه، کوتاه مدت و بلندمدت تولید و استخراج نفت خام کشور ایجاد شود. براین اساس، بررسی اثر افزایش و بهبود ضریب بازیافت مخازن هیدروکربوری نفت وگاز کشور در حفظ ذخایر و بهره برداری بهینه انرژی سوخت های فسیلی و افزایش درآمدهای نفتی، پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

ضریب بازیافت مخازن نفت و گاز ، سوخت های فسیلی ، درآمدهای نفتی.