کاربست نظریه روان شناختی شخصیت اریک فروم در تحلیل تطبیقی نمایشنامه شهرزاد توفیق الحکیم و فیلمنامه شهرزاد تهمینه میلانی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات بین ­رشته­ ای ادبیات، هنر و علوم انسانی، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ISLAH-1-1_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 319
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سمیرا استواری

دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولی عصر، رفسنجان، ایران

علی اکبر محمدی

استادیار زبان و ادبیات عربی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

افسانه­ ی هزار و یک شب در میان فرهنگ­ ملت­ها اهمیت ویژه­ ای دارد؛ به­ گونه­ ای­ که آثار زیادی در قالب داستان، شعر، نمایشنامه و فیلمنامه از آن الگو گرفته­ اند و هریک با توجه به اقتضای نگاه نویسنده به زندگی و نیازهای روانی و اجتماعی، هنرمندانه به بازآفرینی ساختار و محتوای اصل داستان پرداخته­ اند. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با مقایسه­ تطبیقی، کوشیده­ است نمایشنامه­ شهرزاد توفیق ­الحکیم (درگذشته:۱۹۸۷) و فیلم نامه شهرزاد تهمینه میلانی (زاده:۱۳۳۹) را با رویکردی بین­ رشته­ ای و بر پایه­ ی نظریه­ شخصیت­ شناسی و روان­کاوی اریک فروم(۱۹۰۰ ۱۹۸۰) مورد بررسی قرار دهد. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که بر اساس نظریه­ ی اریک فروم، بیشترین تیپ شخصیتی موجود در دو اثر، جهت­ گیری پذیرا (ثمربخش) است. با آنکه شهرزاد دارای تیپ شخصیتی پذیرا و بازاری است؛ اما تیپ پذیرا بر تیپ بازاری او غلبه دارد. هر چند نمایشنامه شهرزاد توفیق ­الحکیم با نگاهی فلسفی و هستی­ شناسانه در پی کشف حقیقت، با ارائه­ ایده­ ی تلفیق عقل محض و قلب است و با نوع روایت میلانی متفاوت است، هر دو اثر با موضوع و تم مشترک و کاربست شخصیت­ های محوری داستان، دارای مشابهت­ هایی هستند. نوع سفر پادشاه در دو اثر با هم تفاوت بنیادینی دارد؛ به­ گونه­ ای که نوع سفر شهریار در نمایشنامه­ توفیق ­الحکیم فلسفی عرفانی و در فیلم نامه­ میلانی، سفری معمولی به­ شمار می­ آید.

کلیدواژه ها

هزار و یک شب, توفیق الحکیم, تهمینه میلانی, رویکرد بین رشته ای, نظریه های شخصیت, اریک فروم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.