تاثیر برنامه حمایتی ارتقای سلامت بر کیفیت زندگی بیماران دیابت نوع ۲

 دیابت یکی از شایعترین ترین بیماری های مزمن است که سلامت جامعه را در سراسر جهان تهدید می کند. فدراسیون دیابت بین المللی اخیرا  گزارش کرده که شیوع دیابت با بیش از ۷۰% رشد در کشورهای با درآمد پایین تا متوسط ،از ۴۱۵ میلیون از سال ۲۰۱۷ به ۶۴۲ میلیون تا سال ۲۰۴۰خواهد رسید(۱,۲). از طرف دیگر میانگین شیوع آن در بزرگسالان ۸/۸% بوده و بر طبق آمار از هر ۵ ایرانی ، یکی از آنها مبتلا به دیابت هستند و یا ریسک بالا برای ابتلا به دیابت دارند بنابراین برنامه های پیشگیری برای کاهش سرعت آن بسیار مهم است(۱). دیابت ملیتوس جزو سومین بیماری های غیر عفونی بعد از بیماری های قلبی – عروقی و کانسر ها در جهان است و۹۰- ۹۵ % کل موارد دیابت را تشکیل می دهد(۳). افرادی که دیابت نوع دو دارند معمولا دیر متوجه بیماری خود می شوند و دچار عوارض عروقی خواهند شد.دیابت عامل اصلی نارسایی کلیه ، کوری ، قطع عضو و همچنین علت اصلی بیماری قلبی و سکته مغزی است(۴). عوارض بالا و جبران ناپذیر دیابت بتاثیرات قابل توجهی بر ابعاد مختلف کیفیت زندگی از جمله  جسمی و روحی- روانی ، و اجتماعی ، این بیماران می گذارد(۵) . سبک زندگی غلط زمینه ساز بیماری های مختلف از جمله دیابت می گردد و در نتیجه منجر به کاهش کیفیت زندگی بیماران می شود (۶). بنابراین تغییر درسبک زندگی مانند عادت های غذایی ، فعالیت های بدنی مانند پیاده روی و ورزش ، می تواند احتمال ابتلا به این بیماری  را به شدت کاهش دهد و یا در صورت بیمار شدن باعث کنترل بیماری و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی می شود(۷). برای بهبود کیفیت زندگی در این بیماران بایستی طبق برنامه درمانی مناسب ، این بیماری راکنترل نمود . کنترل دیابت ۵ جزء دارد که شامل : درمان تغذیه ای ، ورزش ، پایش ، درمان دارویی و آموزش می باشد. جهت کنترل دیابت باید بیمار مدام پایش شود و برنامه درمانی مبتنی بر بیمار توسط متخصصین بهداشت اعمال شود. گرچه تیم مراقبت سلامت ، درمان را جهت می دهد ، اما در اصل بیمار است که باید رژیم پیچیده درمانی را اداره کند (۴). پایین بودن کیفیت زندگی بیماران به دلیل محدودیت در مصرف مواد غذایی ، کنترل وزن ، مصرف دارو ، کنترل مداوم قند خون و عوارض جسمی – روانی – اجتماعی وتحمیل بار هزینه برای بیمار و خانواده ، به نقش و اهمیت حمایت های آموزشی – عاطفی – روانی – اجتماعی در کنترل این بیماری و ارتقای کیفیت زندگی میتوان پی  برد. همینطور مطالعات دیگری توسط حیدری و همکاران (۲۰۱۱) ، پروینیان نسب و همکاران (۲۰۱۲) ، عبدالعلی زاده و همکاران (۲۰۱۵)انجام شده است که نقش موثر برنامه حمایتی ارتقای سلامت را در رابطه با بیماری های دیگر تایید کرده اند.بنابراین باید سیاست های مبتنی بر بیمار و شامل پیگیری و حمایت همه جانبه از طرف خانواده ، مراقبین خدمات درمانی و جامعه باشد تا موانع و مشکلات را از سر راه بیمار و خانواده برداشته و سبب ارتقای سلامتی و کیفیت زندگی بیماران شود . که این می تواند از وظایف و نقش های اصلی پرستاران بخصوص پرستاران سلامت جامعه باشد. (۸). حفظ و ارتقای سلامتی جامعه باید همیشه در اولویت سیاست گذاران سلامت باشد. این سیاست گذاران می توانند از مدل ها یی که استراتژیهایی برای ارتقای سلامت ارائه داده اند استفاده کنند ودرمرحله بعد تمرکز بیشتر روی استراتژی هایی است که با پیشگیری از بیماری باعث ارتقای سلامت می شوند ، داشته باشند. و باید خصوصیات  دموگرافیک ، اپیدمیولوژی ، شرایط اقتصادی – اجتماعی ، ارتباطات وتغییرات زندگی و در نتیجه خطراتی بالقوه را در نظر بگیرند(۹) استراتژی به کار برده شده در برنامه حمایتی ارتقای سلامتی ، پیگیری و حمایت همه جانبه وکل نگرانه [۱]و مبتنی بر بیمارو بر اساس نیازهای او، توسط پرستار سلامت جامعه می باشد در نتیجه این مطالعه با هدف تعیین تاثیر اجرای برنامه حمایتی ارتقای سلامت بر سطح کیفیت زندگی بیماران دیابت نوع دو  انجام شد .   [۱

کلیدواژه ها:

Support program Health promotion ، Quality of life ، Type ۲ diabetes ، برنامه حمایتی ارتقای سلامت ، کیفیت زندگی ، دیابت نوع دو