شناسایی اولویت های توسعه، به منظور توسعه متوازن منطقه، با به کارگیری شاخص های مرکزیت شبکه

توزیع عادلانه خدمات در مقیاس منطقه و نیل به یک ساختار فضایی متوازن در منطقه یکی از اهداف مهم برنامه ریزی پایدار منطقه ای، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، همچون ایران، محسوب می شود. در این زمینه، یکی از راهبردهای مهم در مطالعات آمایش فضایی منطقه تمرکززدایی توسعه است. هدف از این پژوهش شناسایی مهم ترین نقاط شهری استان فارس، به منظور تعیین اولویت های توسعه و تمرکززدایی از توسعه تک قطبی استان، بود که بدین منظور، با مدل سازی شبکه منطقه ای مبتنی بر نظریه گراف و استفاده از مفاهیم و الگوریتم های تحلیل شبکه اجتماعی، به تحلیل فضایی استان فارس پرداخته شد. داده های استفاده شده در این تحقیق شبکه جاده ای استان فارس، مستخرج از سامانه متن باز (OSM)، و اطلاعات مکانی نقاط شهری و روستایی استان فارس بود که از سایت مرکز آمار استخراج شدند. در خصوص روش تحقیق از کتابخانه پانداس و کتابخانه نتورک ایکس در محیط برنامه نویسی پایتون برای تشکیل گراف شبکه و تحلیل شاخص های مرکزیت و از نرم افزار آرک جی ای اس به منظور پیش پردازش و بصری سازی نهایی نتایج استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد بر اساس تحلیل شاخص های مرکزیت شبکه و همچنین بر اساس موقعیت قرارگیری شهرها، با در نظر نگرفتن شیراز، به منزله قطب اصلی توسعه در استان، شهرهای زرقان، صدرا، کوار، لپویی، خانه زنیان، و نورآباد در اولویت های توسعه قرار دارند. مهم ترین محورهای مواصلاتی و کریدورهای ارتباطی نیز محور شیراز مرودشت و شیراز خانه زنیان تعیین شدند. نتایج و یافته های این پژوهش نشان داد مدل سازی مبتنی بر شبکه و استفاده از تحلیل های مبتنی بر گراف و به طور خاص تکنیک های تحلیل شبکه اجتماعی می توانند به مثابه روش های تحلیلی جدید در مطالعات و برنامه ریزی منطقه ای مفید و موثر واقع شوند.  

کلیدواژه ها:

Regional Development ، Balanced development ، network analysis ، Network Centrality ، Graph analysis ، SNA