کرامت اله زیاری - استاد و عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا
علی اصغر احسانی فرد - دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران و مدرس گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده شهرسازی و معماری، دانشگاه سمنان

مقدمه: بافت های فرسوده و محلات قدیمی شهرها، که دارای بافتی باارزش و کهن اند، قلب تپنده شهرها به حساب می آیند و امروزه کارکرد های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی خود را از دست داده اند. بازآفرینی شهری رویکردی است درصدد احیا و معاصرسازی این بافت های فرسوده و محلات سنتی. تلاشی هدفدار جهت تزریق روحی دوباره در این مناطق و فراهم آوردن شرایطی برای حضور و مشارکت همگان در فرایند اجرایی آن که از اهداف ارزشمند این رویکرد است. هدف: مسئله اساسی این پژوهش چگونگی انتخاب هوشمندانه و هدفدار نوع بازآفرینی و انتخاب هوشمندانه و هدفدار کاربری ها و پروژه های محرک و همچنین بررسی تاثیر هدفدار پروژه های محرک توسعه شهری در فرایند بازآفرینی شهری در محلات هدف بازآفرینی سمنان بود. روش: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی میدانی بود و به منظور رتبه بندی و اولویت بندی نوع بازآفرینی و کاربری ها و پروژه های محرک توسعه در بازآفرینی محلات از مدل کوپراس و جهت وزن دهی به معیارها از روش CCDS استفاده شد. در بخش مطالعات اسنادی، مستندات مهم و برجسته در حوزه بازآفرینی شهری و محرک های توسعه بررسی شدند. در بعد مطالعات میدانی نیز با تشکیل سه کارگروه از خبرگان شهرسازی و بازآفرینی شهری، طراحی شهری، مطالعات اجتماعی و معماری و طی ده ها جلسه با متولیان و مدیران مناطق شهر سمنان و همراهی نمایندگان شهرسازی به بحث و بررسی در زمینه قابلیت های بازآفرینی محرک توسعه در محلات پرداخته شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوپراس تحقیق نشان داد بازآفرینی محرک توسعه با «کاربری گردشگری و تفریحی و توریستی» و «مولفه فرصت آفرینی و ارزش آفرینی جذب گردشگر و مطرح شدن شهر و جایگاه شهر در سطح بین المللی» با «طرح محرک و هدفدار طراحی و احداث پیاده راه ها و پیاده محور کردن محدوده مرکز محله» و «پروژه محرک پیاده راه امام(ره) در خیابان امام(ره) که با امتیاز ۰.۷۳۹رتبه اول بازآفرینی هدفدار شهر سمنان خواهد بود که نیازمند عزم جد ی و برنامه ریزی دقیق است. نتیجه: رتبه نخست بازآفرینی هدفدار دارالمرحمه (سمنان) بازآفرینی محرک با کاربری هدفمند گردشگری و تفریحی و توریستی است که باعث ایجاد جایگاه بین المللی شهر در عرصه رقابتی و کلان محیط داخلی و جهانی خواهد شد و با قدرت جذب گردشگر داخلی و خارجی و تغییر ماهیت بافت فرسوده و ایجاد آمادگی ذهنی شهروندان در زمینه توسعه گردشگری سبب مطرح شدن شهر و جایگاه شهر سمنان در سطح بین المللی و موجد فرصت آفرینی و ارزش آفرینی شهری خواهد بود.

بازآفرینی هدفدار, تلفیق الگوریتم کوپراس و CCDS, دارالمرحمه (سمنان), کاربری ها و پروژه های محرک, محله کهنه دژ, محله و خیابان امام(ره)