مرتضی ادیب - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی
مریم یوسفی - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی
یاسمن غلامی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه صنعتی جورجیا

مسئولان نگهداری عناصر میراثی و محوطه های تاریخی، به منظور هماهنگی با زمان و جامعه معاصر و درنتیجه تداوم نظام پویایی شان، ناگزیر به پذیرش و انجام تغییرات و رشد در ساختارهای آن ها هستند. در این مورد مسئله اساسی چگونگی نمود، همسازی، و تعامل این ساختارها و فضاهای جدید در مجاورت محوطه های تاریخی و میراثی موجود خواهد بود.محوطه تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر ازجمله سایت های باستانی و تاریخی ارزشمند کرمان هستند که قوانین کلی و مبهم و تعریف حرایم متعدد نه تنها نتوانسته از توسعه در اطراف آن ها جلوگیری کند، بلکه باعث تبدیل محیط اطراف آن ها به محیطی ناامن و نامطلوب از نظر شهری و اجتماعی شده و منطقه را با چالش های حفاظتی روبه رو کرده است. بر این مبنا، در این مقاله سعی شده است راهکارهای طراحی به منظور احیای محیطی و ایجاد فضای مناسب و کارآمد شهری در حریم منظری این آثار تاریخی عرضه شود. روش کار در این مقاله متکی بر مطالعه تطبیقی قوانین موجود با ضوابط بین المللی، ملی، و پروژه های حفاظتی، برای درک بهتر ضوابط دارای ابهام حریم منظری قلعه اردشیر است. از حاصل این مطالعه، اهداف حفاظتی حریم منظری بازتعریف شده اند. سپس، با در نظر گرفتن اهداف حفاظتی تعریف شده، راهکارهای طراحی در حریم منظری تعدادی پروژه در سایر کشورها به منظور پاسخ گویی به اهداف مشابه استخراج شده اند. درنهایت، راهکارهای طراحی در حریم منظری قلعه اردشیر و قلعه دختر برای ایجاد تغییری مثبت در خدمت حفاظت و احیای پایدار عرضه شده است.نتایج برآمده از این پژوهش، علاوه بر آنکه شامل راهکارهای اصلی طراحی برای پاسخ گویی به اهداف حفاظتی محوطه تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر هستند، می توانند راهنمایی برای طراحی در مجاورت محوطه های تاریخی با اهداف حفاظتی مشابه باشند. همچنین چارچوب این پژوهش می تواند در سایر مطالعات پیش از طراحی اتخاذ گردد.

حریم حفاظتی, اهداف حفاظتی, حفاظت پایدار, احیای میراث فرهنگی, کرمان